*** موشک شهاب-۳***

*** موشک شهاب-۳***

همه چیز درباره سیستمهای موشکی
*** موشک شهاب-۳***

*** موشک شهاب-۳***

همه چیز درباره سیستمهای موشکی

نسل مدرن‌تر موشک جنگنده‌های ایرانی روی بالگردهای رزمی سپاه/ توپ «کبری» توپ‌تر شد +عکس

بالگرد

 توپ «کبری» توپ‌تر شد +عکس


معمولا موشک های هوا به هوا ، در دنیا برای دفاع از بالگردها مقابل تهدیدات هوایی نصب می شود اما استفاده از این موشک ها در نقش هوا به زمین به نوعی خاص و کم نظیر است که در بالگردهای سپاه شاهد آن هستیم.

به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، استفاده از موشک های هوا یا زمین پرتاب در نقش های متفاوت، با توجه به ویژگی ها و مزیت های مختلف آنها، امری مرسوم در نیروهای مسلح جهان به حساب می آید؛ به خصوص در کشورهایی که توانسته باشند محدودیت ها و مصائب تسلط بر تکنولوژی و گلوگاه‌های این تغییرات را برای خود حل کنند. برای مثال موشکی مثل AIM-120 که در اصل یک موشک میان برد هوا به هوا است را می توان در نقش موشک سطح به هوا نیز استفاده کرد یا موشک دوش پرتاب معروف استینگر را می توان روی بالگرد نصب کرده و در نقش هوا به هوا استفاده کرد که این تغییرات، مزیت ها و مشکلات فنی خاص خود را دارد.

یگان هوانیروز سپاه نیز که از چند سال پیش تعدادی بالگرد AH-1J کبری را در اختیار دارد، طی سالهای اخیر تغییرات و ارتقاء های خاصی را روی این بالگرد جنگی پیاده کرده که روز 4 شنبه و در جریان بازدید سردار سرلشکر جعفری فرمانده کل سپاه از مرکز آموزشی و تخصصی تعمیرات بالگرد هوانیروز سپاه، شاهد رونمایی از برخی از سامانه ها بودیم که برای نصب روی این بالگردهای کبری طراحی و عملیاتی شده اند.

**آذرخش؛ سلاحی برای نابودی پهپادها و انتحاری ها

از جمله این موارد "موشک آذرخش" بود که در جریان بازدید فرمانده کل سپاه از این مرکز رونمایی شد. قالب و بدنه کلی این موشک شباهت بسیاری به موشک هوا به هوای AIM-9J دارد که سالها پیش برای استفاده در ناوگان جنگنده های ایرانی خریداری شده بود. البته این احتمال به شکل بسیار قوی وجود دارد که بدنه موشک آذرخش صرفا از نمونه آمریکایی الگو برداری و در داخل ساخته شده چراکه متخصصان سپاه در بخش های مختلف، همواره پیشگام و الگوی توسعه تسلیحات ساخت کشورمان بوده اند و با توجه به ساختار متناسب آن موشک، از الگوی مذکور بهره گرفته اند.

موشک هوا به هوای AIM-9J

شاید این سوال پیش بیاید که اصولا آن موشک در شرایط امروزی و آن هم بر روی بالگردی مثل کبری به چه کاری می آید؟ در پاسخ باید گفت در دنیا معمولا موشک های هوا به هوا برای دفاع از بالگردها در برابر تهدیدات هوایی نصب می شود اما استفاده از این موشک ها در نقش هوا به زمین شاید به نوعی خاص و کم نظیر باشد و سوابق بررسی نشان می دهد فقط ارتش آمریکا برای دوره ای در زمان جنگ سرد، طرح استفاده از موشک سایدوایندور را در نقش ضد زره به آزمایش گذاشت اما این طرح کنار گذاشته شد.

در ابتدا نگاهی به مشخصات موشک آذرخش داشته باشیم که در جریان مراسم رونمایی اعلام شد.

موشک آذرخش _ به تغییر در ظاهر جستجوگر در جلوی موشک دقت کنید

برابر آنچه در این مراسم اعلام شد، برد کلی این موشک در حدود 10 کیلومتر و برد قفل جستجوگر حرارتی این موشک نیز در حدود 6 کیلومتر است، سرعت آن در حدود 550  متر بر ثانیه و وزن آن در حدود 70 کیلوگرم اعلام شده. اما نگاه دقیق تر به بخش جلویی موشک نشان دهنده تغییر جستجوگر نصب شده روی موشک آذرخش است که از نوع حرارتی است و البته اطلاعات خاصی از آن در دسترس نمی باشد.

با توجه به اینکه طبق اعلام مسئولین سپاه در این مراسم، این موشک برای درگیری با اهداف زمینی و همچنین اهداف هوایی کم سرعت طراحی شده بایستی گریزی به تجربیات بدست آمده در عملیات های رزمی در عراق و سوریه زد.

پهپادهای دست‌ساز از جمله جنگ افزارهایی هستند که این روزها در خاورمیانه در تعداد بالا مورد استفاده قرار می گیرند و به دلیل اندازه کوچک و سرعت پایین، شناسایی و مقابله با آنها بسیار سخت است. استفاده از یک بالگرد که می تواند در صورت لزوم با سرعت کم پرواز کرده و در عین حال به یک موشک با جستجوگر حرارت یاب همچون آذرخش مجهز است می تواند گزینه ای مناسب برای مقابله با این شکل از تهدیدات باشد. هواپیماهای جنگی معمولا توان پرواز با سرعت خیلی پایین برای رهگیری این پهپادها را ندارند و از طرف دیگر سامانه‌های پدافندی سطح به هوا نیز یا در کشف این تهدیدات مشکل داشته یا در صورت کشف موشک‌های مورد استفاده در این سامانه ها بسیار گران قیمت هستند.

کاتالوگ مربوط به طرح ارتقاء بالگرد کبری در دست سردار جعفری

اما یکی دیگری از تهدیدات شاید روزمره در میدان نبرد خاورمیانه، خودروهای انتحاری هستند.  موشک آذرخش می تواند با استفاده از رهگیری حرارت ساطع شده از خودروهای مورد نظر، آنها را شناسایی کرده و با موفقیت مورد اصابت قرار دهد. البته درباره توانایی های این موشک، "قابلیت استفاده از آن در نقش زمین به زمین" نیز سخن به میان آمد است که با این اوصاف، می توان با ترکیب آن با یک سیستم هدف گیری زمینی، از این موشک جدید در نقش ضد خودروهای انتحاری یا زره پوش های سبک نیز بهره برد.

**تغییر توپ در کبری‌های سپاه

همچنین بر اساس برخی تصاویر منتشر شده، توپ بالگردهای کبری سپاه نیز تغییر کرده و این پرنده ها از یک توپ تک لول استفاده کرده یا خواهند کرد که این توپ تک لول 20 میلی متری "سعیر" نام دارد و می تواند با اهداف به صورت دقیق تا فاصله 1800 متری درگیر شود.

توپ 20 میلی متری سعیر

از جمله نکات مثبت درباره این توپ این مسئله است که می توان آنرا روی یک خودرو یا قایق نیز نصب کرده و به عنوان سلاح سطح به هوا نیز مورد استفاده قرار داد و با توجه به اینکه در سلاح های تک لول معمولا شاهد افزایش دقت به نسبت سلاح های چند لوله هستیم، کاربردهای متفاوت و موثری در مقابله با طیف وسیع تهدیدات خواهند داشت که بر پایه افزایش دقت تیراندازی بالگردهای جنگی سپاه استوار است. وزن این سلاح در حدود 55 کیلو و نواخت تیر آن در حدود 600 تیر در دقیقه است.

به نظر می‌رسد تعریف و ساخت سلاح های جدید که با توجه به تجربیات بدست آمده از نبردهای اخیر در منطقه خاورمیانه، به دست آمده، قطعا به ساخت هر چه بهتر سازمان نوپای هوانیروز سپاه کمک کرده و ترکیب پهپادها با بالگردهای هوانیروز سپاه، تیمی مقتدر برای حفاظت از مرزها و منافع کشورمان می سازد.

آمادگی پهپادهای ایرانی برای حمله گسترده به اهداف دریایی +عکس و فیلم


پهپاد قائم

 آمادگی پهپادهای ایرانی برای حمله

 گسترده به اهداف دریایی +عکس و فیلم


بمب های مینیاتوری بخش بسیار جدیدی از صنعت تسلیحات و مهمات هدایت شونده را شامل می شوند که با اطمینان می توان گفت در حال حاضر ایران و سپس ترکیه تنها دارندگان عملیاتی این سلاح هوشمند محسوب می شوند.

به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، پنجمین روز از دهه فجر، فرصتی بود تا از خط تولید پهپاد مهاجر ۶ و مهمات هوشمند قائم رونمایی شود و این بار هم دستاوردی مهم و تاثیرگذار در قدرت دفاعی نیروهای مسلح در معرض دید عمومی قرار بگیرد. تلفیق مهمات جدید برای پرنده های بدون سرنشین کشورمان در کنار آشنایی با یکی از موفق ترین تولیدات پهپادی کشور این نوید را می دهد که مشتری این پهپاد مسلح شده یعنی نیروی زمینی سپاه برنامه ریزی دقیق و هوشمندانه ای برای یگانهای شناسایی و عملیاتی خود در سالهای آینده کرده است.

تصاویر و نکات منتشره شده از این دو دستاورد جدید، حاوی پیام های بسیار مهمی در بخش توان دفاعی کشور بودند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

مهاجر ۶؛ جدیدترین عضو خانواده پهپاد معروف

به طور کلی واژه مهاجر و پهپاد با هم در فرهنگ و ذهنیت مردم ایران ترکیب شده است. از نسل اولیه پهپاد مهاجر که در سالهای دفاع مقدس بال در آسمان گشود و فیلمی معروف نیز به نام آن ساخته شد تا به امروز که به مهاجر ۶ و بسیاری دیگر از پهپادهای پیشرفته در ایران رسیدیم راه بسیار طولانی طی شده است و در این مدت کشور ما مبدل به یکی از بازیگران مهم در این بخش در جهان شده است.

پهپاد مهاجر ۶ البته پیش از این و در ۲۶ فروردین ماه سال ۹۶ رونمایی شده بود و امروز به تولید انبوه رسیده و تحویل نیروی زمینی سپاه شد. مهاجر-۶ اما یک دگردیسی در کلیات طراحی خانواده پهپادهای مهاجر به شمار می آید. در واقع به نظر می رسد متخصصان دفاعی ایران این بار نگاهی به یکی از بهترین پهپادهای راهکنشی (تاکتیکی) اروپایی به نام فالکو ساخت ایتالیا داشته اند. در واقع مهاجر-۶ را می توان پاسخ بومی و ارتقاء یافته ایران به فالکو که در پاکستان تولید شده و در نتیجه در اختیار ارتش سعودی هم قرار دارد، دانست.

پهپاد مهاجر ۶
پهپاد مهاجر ۶

مهاجر-۶ یک پهپاد بال-بالا است یعنی بال آن به قسمت بالایی بدنه نصب شده اما شکل دم دوگانه یا Twin-boom آن مشابه مهاجر-۴ است. شکل بدنه مشابهت هایی را با فالکو نشان می دهد هرچند که مهاجر-۶ بدنه کشیده تری دارد. همانند فالکو، مهاجر-۶ نیز امکان حمل سلاح در یک محل نصب زیر هر بال خود را دارد.

یک سامانه الکترواپتیکی پایدار شده ۲ درجه آزادی در زیر بدنه مهاجر-۶ و پشت ارابه فرود جلو نصب شده که به نظر گونه ای از سامانه عقاب-۱۰ است. این سامانه قابلیت دیده بانی در روز و شب با ردگیری و تعقیب اهداف مورد نظر را دارد. یک دوربین جلونگر هم داخل دماغه مهاجر-۶ نصب شده است.

**پرواز پهپاد مهاجر ۶ و نابودی هدف در دریا به وسیله بمب هدایت اپتیکی قائم**

بر اساس تصاویر می توان با قطعیت گفت که مهاجر ۶ از همان سامانه اپتیکی مورد استفاده توسط شاهد ۱۲۹ بهره می برد و فیلمی که امروز از آزمایش این پهپاد به نمایش در آمد نکاتی را درباره این سامانه مشخص کرد. این سامانه اپتیکی در حالت وضعیت دوربین دید در روز توان آغاز جستجو برای پیدا کردن هدف از فاصله ۱۲ کیلومتری و قفل بر روی آن از فاصله ۱۰ کیلومتری را دارد.

پهپاد مهاجر ۶
پهپاد مهاجر ۶ - به سامانه اپتیکی زیر پهپاد دقت کنید

البته این دوربین دارای نشان‌گذار لیزری و سامانه دید فروسرخ نیز است که برای هدایت مهمات لیزری یا فروسرخ کاربرد دارد. پایلون نگه داری بمب در پهپاد مهاجر ۶ نیز نسبت به شاهد ۱۲۹ بزرگتر شده است.

ارابه‌های فرود این پهپاد طراحی ساده ای داشته و جمع شونده نیستند. به نظر می رسد قیمت تولید پائین جزء اهداف پروژه مهاجر-۶ بوده است. یک موتور ملخی ۳ پرّه در انتهای بدنه کار به پیش بردن مهاجر-۶ را بر عهده دارد. شکل ظاهری این پرّه ها متفاوت از گونه های قبلی است و احتمالاً صدای کمتر یا نیروی بیشتری تولید می کنند که جایگزین طرح های قبلی شده اند.

بال های مهاجر-۶ از نوع مستطیلی ساده با یک ایرفویل غیرمتقارن هستند که دم های دوگانه پهپاد همانند سایر گونه های خانواده مهاجر به آنها متصل شده اند. بدنه کامپوزیتی این پرنده سبب کاهش بازتاب راداری آن می شود و به نظر می رسد طول آن در حدود ۵.۵ و ارتفاع بخش بالایی بدنه در حدود ۱.۵ متر باشد. دهانه بال مهاجر-۶ را می توان در حدود ۷ تا ۸ متر ارزیابی نمود. بر این اساس و البته بر مبنای مقایسه با پهپاد مشابه خارجی می توان مداومت پروازی مهاجر-۶ را دستکم ۱۲ ساعت تخمین زد.

مهمات هوشمند قائم؛ سدید پیشرفته می شود

اما به مهمات رونمایی شده در این مراسم برسیم و بمب‌های هدایت شونده سری قائم که با توجه به ظاهر می توان گفت نمونه توسعه پیدا کرده از بمب های هوشمند سری سدید هستند که پیش از این از پهپادهای شاهد ۱۲۹ پرتاب شده و تجارب رزمی را در عراق، سوریه و مرزهای جنوب شرقی کشور بدست آورده بودند.

بمب سدید در نمایشگاه ماکس روسیه
بمب سدید در نمایشگاه ماکس روسیه

مهمات سری قائم در مقایسه با سری شاهد دارای تغییراتی است. اولا باید گفت که در قائم برخلاف سدید شاهد استفاده از دو سری بالک های بسیار بزرگتر و زاویه دار به سمت عقب هستیم که می تواند توضیح دهنده رسیدن برد این بمب به ۸ کیلومتر باشد. دومین تفاوت هم بحث اضافه شدن حالت جستجوگر فروسرخ به این بمب در کنار بمب های مجهز به جستجو گر اپتیکی است که این بمب را قادر می کند در شب و روز و آب و هوای بد نیز با اهداف ثابت و متحرک درگیر شود.

البته سر جنگی کوچک و دقت بالا باعث می شود تا این مهمات را بتوان حتی در شرایط نزدیک بودن نیروهای خودی یا غیرنظامیان به هدف مورد نظر نیز استفاده کرده و نگران بروز تلفات جانبی نبود.

بمب قائم با هدایت فروسرخ - به افزایش اندازه باله ها در مقایسه با سدید دقت کنید
بمب قائم با هدایت فروسرخ - به افزایش اندازه باله ها در مقایسه با سدید دقت کنید
بمب قائم با هدایت اپتیکی
بمب قائم با هدایت اپتیکی

ذکر این نکته هم البته مهم است که در کشور ما این نوع مهمات (سدید) از بالگردهای سری شاهد سپاه نیز آزمایش شدند و گزینه استفاده از مهمات جدید سری قائم توسط بالگردها نیز کاملا در دسترسی قرار دارد.

بمب هایی مثل قائم و سدید از جمله مهمات مینیاتوری در جهان شناخته می شوند که در سالهای اخیر برخی از کشورهای خاص دنیا مثل آمریکا، فرانسه، انگلیس و ترکیه توسعه آنها را پیش گرفتند و کاربری اصلی آنها بر اساس پلتفرم پهپادها است. نکته جالب تر این که در حال حاضر در این بخش ایران و ترکیه تقریبا تنها دو کشور دارای مهمات مینیاتوری فعال و عملیاتی با تجربه رزمی هستند. برای مقایسه جالب است بدانیم برد موشک سطح به هوای هلفایر در مدل های اولیه نیز ۸ کیلومتر بوده است. و البته این برد ۸ کیلومتری پلتفرم پرتاب این مهمات را از گزند بسیاری از سامانه های دفاعی کوتاه برد مثل توپ ضد هوایی یا موشک های دوش پرتاب دور می کند.

بمب ترکیه ای MAM-L با برد ۸  کیلومتر در حال حاضر توسط پهپاد های ترکیه ای استفاده می شود. از دیگر طرح ها در این بخش می توان به طرح Fury که به صورت مشترک بین آمریکا و انگلیس اجرا می شود اشاره کرد. انگلیس قصد سفارش دادن این بمب هدایت شونده با برد ۴ کیلومتر را دارد.

طرح آمریکایی Pyros از شرکت ریتهون نیز همچنان در حال گذران مراحل آزمایشی است. این بازار بخش بسیار جدیدی از صنعت تسلیحات و مهمات هدایت شونده را شامل می شود و می توان گفت در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران و سپس ترکیه به نوعی تنها دارندگان عملیاتی و با تجربه های این بخش در جهان محسوب می شود.

 بمب هدایت شونده MAM-L
 بمب هدایت شونده MAM-L

در نهایت باید به این نکته مهم اشاره کرد که تجربیات به دست آمده در میادین نبرد در سوریه و عراق مشخصا در توسعه توان دفاعی ما و خصوصا توانمندی پهپادی و مهمات مورد نظر آن به کار آماده است و شاهد رشد این بخش از توانایی کشور به وضعیتی بالاتر از بسیاری از کشورهای صاحب سبک در این بخش هستیم، بویژه آنکه این توانمندی جدید، قابلیت های مهمی را برای مقابله با تهدیدات دریایی در اختیار نیروهای مسلح کشورمان قرار می دهد که منظومه قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران در عرصه دریایی را کاملتر و قوی تر از گذشته خواهد کرد.

موشک‌های ایرانی با «فناوری MEMS» استراتژیک می‌شوند/ تجهیز پهپادهای سپاه به تسلیحات نوین Fire and Forget +عکس


بمب هوشمند
موشک‌های ایرانی با «فناوری MEMS» استراتژیک می‌شوند

 تجهیز پهپادهای سپاه به تسلیحات نوین Fire and Forget +عکس

روند توسعه سامانه های جستجوگر لیزری، تصویری مرئی و حرارتی موشکها در کشور، با نقشه راه مدون ادامه داشته و محققان کشورمان موفق به ساخت آشکارسازهای مادون با فناوری مهم و ارزشمند MEMS نیز شده اند.

به گزراش سرویس دفاع و امنیت مشرق، طی هفته های اخیر از بمب هوشمند و نقطه زن قائم ساخت وزارت دفاع در جریان تحویل پهپادهای شناسایی و رزمی مهاجر-۶ به نیروی زمینی سپاه رونمایی شد که در این مراسم بمب قائم با ۲ نوع جستجوگر به نمایش درآمد؛ یکی جستجوگر تصویری دید در روز یا مرئی که به جستجوگر تلویزیونی نیز معروف است و دیگری جستجوگر تصویرساز حرارتی (IIR) که هر دو نوع این جستجوگرها با بهره گیری از یک نرم افزار پردازش تصویر، قابلیت نگه داشتن قفل روی هدف و هدایت بمب ها یا موشک ها را به سمت آن دارند که در نتیجه سلاح به کارگیرنده این ترکیب، در دسته سلاح های "شلیک کن و فراموش کن" قرار می گیرد.

بمب هوشمند قائم با جستجوگر تصویری مرئی
بمب قائم با جستجوگر تصویری حرارتی

این رخداد از انجا حائز اهمیت است که در حدود ۲ دهه پیش که هنوز پهپادها در نقش رزمی توسعه نیافته بودند، کارشناسان یکی از نقاط ضعف پهپادها را لزوم توسعه تسلیحات سبک و کوچک برای آنها می دانستند. اما افزایش چشمگیر نیاز به پهپادها در مأموریت های رزمی، افزایش سرسام آور قیمت هواپیماها و بالگردهای مدرن رزمی و از سوی دیگر توسعه سریع و مقرون به صرفه پهپادها سبب شد که توسعه تسلیحات متناسب با پهپادها سهم چندان بزرگی از برنامه های پهپادی را به خود اختصاص ندهد ضمن اینکه پهپادهایی ساخته شد که امکان استفاده از تسلیحات معمول هواپیماها و بالگردهای تهاجمی را داشت.

امروزه با افزایش دقت نقطه زنی تسلیحات هواپرتاب، علاقمندی به توسعه نمونه های سبک و کوچک، هم برای هواپیماهای سرنشین دار بیشتر شده که بمب های کم قطر یا SDB نمونه هایی از آن است. پیشتر نیز خانواده بمب و موشک سدید و نیز بمب ۳۴۲ در سپاه برای استفاده در پهپادها و پرنده های رزمی سبک مانند بالگرد شاهد ۲۸۵ توسعه یافته بود.

بمب ۳۴۲ یک سلاح هواپرتاب ۱۸ کیلوگرمی با جستجوگر تصویری بوده و در بمب ها و موشک سدید نیز از هر دو نوع جستجوگر دید در روز و تصویرساز حرارتی که قابلیت "شلیک کن و فراموش کن" به آنها می دهد استفاده شده بود.

بمب هواپرتاب هوشمند ۳۴۲

موشک سدید-۱ که گفته می شد از جستجوگر لیزری یا اپتیکی برخوردار بود برای اولین بار در کنار بالگرد شاهد ۲۸۵ سی در نمایشگاه هوایی کیش در سال ۱۳۸۸ مشاهده شد. در بازدید فرماندهی کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه در سال ۱۳۹۳ نیز موشک سدید-۳ با جستجوگر اپتیکی دید در روز و بمب ۳۴۲ با جستجوگر تصویری مشاهده شد.

موشک سدید-۱ در نمایشگاه کیش
موشک سدید با هدایت اپتیکی

به نظر می رسد بمب سدید نمونه اصلاح شده ای از بمب ۳۴۲ با بالهای میانی بزرگتر برای حمل محموله سنگین تر و رسیدن به برد بیشتر باشد. بمب سدید در نمایشگاه ماکس-۲۰۱۷ نیز در غرفه کشورمان در کنار بمب هدایت تلویزیونی قاصد به نمایش در آمده بود.

بمب سدید
بمب سدید با جستجوگر تصویری حرارتی

در بازدید دبیر شورای عالی امنیت ملی از دستاوردهای پهپادی نیروی هوافضای سپاه، بمب های سدید با جستجوگر تصویرساز حرارتی نیز مشاهده شد. بمب های سدید قابلیت حمله به اهداف ساکن و متحرک را در تمام شرایط آب و هوایی (با جستجوگر حرارتی) دارند.

این بمب ۳۴ کیلوگرمی، دارای طول ۱۶۳۰ و قطر ۱۵۲ میلیمتر بوده و سرجنگی انفجاری-ترکشی آن تا شعاع ۳۰ متر مؤثر است. دقت این بمب با جستجوگر لیزری حدود ۲.۵ متر، با جستجوگر حرارتی محدوده ۲.۵ در ۲.۵ متر و با جستجوگر تصویری دید در روز، ۵ متر گزارش شده است.

تولید انبوه بمب های سدید
بمب های ۳۴۲ با جستجوگر حرارتی نصب شده زیر بدنه پهپاد پنهانکار صاعقه

سامانه هدایت بر اساس تصویر فروسرخ یکی از انواع روش‌های مورد استفاده در نسل سوم هدایت در موشک‌های ضد زره یعنی هدایت به سبک «شلیک کن-فراموش کن» هستند. هلفایر (مدل L) با هدایت راداری موج میلیمتری، جاولین با هدایت تصویری فروسرخ از جمله موشک‌های نسل سومی هستند که عملکرد شلیک کن-فراموش کن داشته و البته از جستجوگرهای مختلفی استفاده می‌ کنند. با روش شلیک کن-فراموش کن، هواگرد شلیک کننده، از ردگیری هدف (و موشک) تا لحظه اصابت موشک بی‌ نیاز شده که برای بقاپذیری آن در میدان نبرد بسیار مفید است. همچنین امکان درگیری با تعداد هدف بیشتری در بازه زمانی یکسان در مقایسه با استفاده از موشک‌های نسل دوم فراهم می‌ شود.

این جستجوگرهای الکترواپتیکی و خصوصاً  نوع تصویری فروسرخ (IIR)  در زمره گونه‌های غیرفعال یا passive قرار می‌گیرد که بدون ایجاد هر گونه انتشاری اقدام به شناسایی و قفل روی اهداف می‌ کند که این نوع جستجوگر، قابلیت ردگیری اهداف زرهی و شناوری را از تمام زوایا دارد، از مقاومت نسبتاً بالایی نسبت به اخلال(جمینگ) و فریب برخوردار بوده و حساسیت بسیار بهتری در تشخیص اهداف دارد. همچنین برخلاف جستجوگرهای اپتیکی مرئی که تنها در روز و شرایط آب و هوایی مساعد قابلیت فعالیت دارند، جستجوگر تصویری حرارتی در شب و شرایط نامساعد با درصدی کاهش برد توان عملیات دارد.

تصاویر ارسالی از بمب هوشمند سدید در حالت اصابت به هدف متحرک زمینی

جدیدترین حسگرهای فروسرخ تصویری قابلیت تشخیص در محدوده‌های متنوع امواج فروسرخ و حتی امواج ماورای بنفش را دارند (dual waveband imaging infrared) و در نتیجه به این دلیل و نیز افزایش هوشمندی پردازشگرهای دیجیتال، امکان مقابله با آنها بسیار دشوار شده است. بسیاری از حسگرهای جدید تصویری فروسرخ در محدوده طول موج متوسط فروسرخ (MWIR) یا بلند فروسرخ (LWIR) کار می‌کنند تا تابش فروسرخ اجسام را به راحتی از نور مرئی تشخیص دهند. از این فناوری در سامانه‌های مختلفی با مأموریت‌های شناسایی، ردگیری اهداف، سامانه‌های کنترل آتش و حسگر موشک‌ها استفاده می‌شود. در موشک‌های بهره‌مند از جستجوگر تصویری فروسرخ، داده‌های تصویری حسگر از طریق خط ارتباط داده به سامانه پرتاب نیز منتقل می‌شود.

با استفاده از یک پایگاه اطلاعات ذخیره شده در موشک می‌توان با بهره‌گیری از توانمندی‌های تحلیل تصویر، هوشمندی بالایی برای موشک در انتخاب اهداف و تغییر آنها به صورت خودکار (در صورت الزام در شرایط نبرد) هم فراهم نمود.

میزان تشخیص اهداف با تصاویر قابل تهیه با جستجوگر IIR

جستجوگرهای حرارتی تصویرساز که امروزه در دنیا ساخته شده اند قابلیت کشف پرنده های نسل پنجم که از نظر راداری پنهانکار هستند را نیز دارد. مثال بومی این ادعا، کشف و ردیابی پهپاد فوق پیشرفته آمریکایی RQ-۱۷۰ قبل از فرود آوردن آن است.

ردیابی RQ-۱۷۰ توسط سامانه های حرارتی ایران در سال ۱۳۸۸

**ویژگی های مهم بمب قائم

در تصاویر مشاهده شده از بمب قائم، نمونه برخوردار از جستجوگر تصویرساز حرارتی دارای پوشش "منیزیم فلوراید" در پنجره خود است که اثرات مهمی در تشخیص محدوده مطلوب امواج فروسرخ دارد. این ماده با حذف برخی از باندهای امواج فروسرخ، فقط فرکانسهایی از امواج فروسرخ را عبور می دهد که مربوط به مواد سازنده به کار رفته در تجهیزات هدف بوده و اثرات محیطی پس زمینه و اثرات حرارتی روی پنجره جستجوگر را نیز تا حد زیادی حذف می کند. همچنین خواص مکانیکی طلق یا شیشه پنجره جستجوگر با بهره‌گیری از این ماده بهبود می‌یابد که در صورت تشکیل امواج شوک در جلوی موشک در سرعت‌های شلیک مادون صوت بالا (High Subsonic) اهمیت بیشتری می‌یابد. به علاوه با بهره‌گیری از این ماده مقاومت در برابر اثرات اصطکاکی و سایشی قطرات آب نیز بهبود یافته که ارزش بالایی برای موشک‌های کروز دریایی که در نزدیک سطح آب پرواز می کنند، دارد.

تصاویر دریافتی از جستجوگر تصویری مرئی بمب قائم در حال اصابت به یک هدف دریایی

این نوع پوشش قبلاً در موشک های مختلف ایرانی دارای جستجوگر تصویری حرارتی مانند میثاق-۳ و همچنین نصر بصیر مشاهده شده بود.

سر جستجوگر موشک نصر بصیر (سمت راست) و میثاق-۳ (سمت چپ)

برای اشاره به جزئیات نمونه‌هایی از جستجوگرهای اپتیکی سبک ساخت داخل می توان به T-Falcon اشاره کرد. این جستجوگر که به صورت ژیروسکوپیک در دو محور پایدار شده است، ۱.۳۶ کیلوگرم جرم و ۱۵۰ میلیمتر قطر دارد و بر روی پهپادها نیز مورد استفاده قرار می گیرد و دارای زوم اپتیکی ۲۶ برابر است.

تی-فالکون

از نمونه های مخصوص تسلیحات هواپایه نیز می توان به RU۱۱۳ST اشاره کرد که یک جستجوگر دید در روز است که با بهره گیری از سامانه پردازش تصویر، پس از شناسایی و قفل روی هدف، تا لحظه اصابت داده های هدایتی مورد نیاز را برای بمب یا موشک تأمین می کند. این سامانه قابلیت جستجو و شناسایی و تشخیص هوشمند هدف پس از رهایی از هواگرد حامل را نیز دارد. دوربین این سامانه نیز با دقت بهتر از ۴۰۰ میکرو رادیان در دو محور پایدار شده و قابلیت چرخش در بازه ۸۰ درجه در هر یک از دو راستای عمودی و افقی را دارد. این سامانه دارای قطر ۱۳۰ و جرم کمتر از ۵ کیلوگرم بوده و در دمای منفی ۲۰ تا مثبت ۵۵ درجه کار می کند. دمای منفی ۲۰ درجه به معنی امکان کار کردن تا ارتفاع کمتر از ۵۵۰۰ متر جو زمین است که با توجه به سقف پرواز پهپادها و بالگردهای رزمی معمول، محدوده مناسبی محسوب می شود.

توان مصرفی این سامانه در حدود ۵۰ وات بوده و توان مقاومت در برابر شوک تا ۱۰ برابر شتاب جاذبه زمین به مدت حدود ۰.۵ ثانیه را دارد. دقت ردیابی زاویه ای این سامانه ۰.۱ درجه و سرعت ردیابی زاویه ای آن ۲۵ درجه بر ثانیه است.

جستجوگر حرارتی تصویری RU۳۲۰ST (سمت چپ) در کنار جستجوگر تصویری مرئی RU۱۱۳ST (سمت راست)

نمونه حرارتی از این رده از جستجوگرها نیز با نام RU۳۲۰ST ساخته شده که از نوع تصویری حرارتی و غیرسرد شونده است. این نمونه نیز مشابه نمونه دید در روز، قابلیت جستجو، شناسایی و قفل خودکار روی هدف را بر اساس بازتاب های حرارتی سطح جسم دارد. حسگر به کار رفته در آن دارای فناوری FPA یا Focal Plane Array است که امروزه در تمام سامانه های پیشرفته مورد استفاده قرار گرفته و می تواند تصاویری به خوبی دوربین های CCD ارائه دهد و البته نیاز به کار پردازشی بیشتری نسبت به جستجوگرهای تصویری حرارتی معمولی دارد. این سامانه دارای قطر ۱۳۴ و طول ۲۵۰ میلیمتر بوده و مشخصات جرمی و دمای عملکردی، دقت و سرعت زاویه ای آن مانند نمونه RU۱۱۳ST است. سامانه های تصویری حرارتی غیرسرشونده هر چند حساسیت بیشتری به اثرات محیطی نسبت به نمونه های سردشونده دارند اما ارزانتر بوده و به واسطه وزن کمتر برای نصب روی سلاح های هواپرتاب سبک مناسب هستند. البته به واسطه فناوری FPA جستجوگر ایرانی RU۳۲۰ST از مقاومت بالایی نسبت به فریب دهنده های حرارتی و امکان تشخیص دقیقتر هدف و اجزای آن برخوردار است.

البته فناوری ساخت جستجوگرهای حرارتی سرد شونده نیز در کشور وجود داشته و هم نمونه های نصب شونده روی سلاح های هواپرتاب و هم نمونه های زمینی آنها تولید شده است. تصویر نیز نمونه ای از جستجوگرهای حرارتی سرد شونده ساخت داخل را نشان می دهد.

جستجوگر حرارتی سرد شونده ساخت ایران

با این اوصاف، کاملا مشخص است که روند توسعه سامانه های جستجوگر لیزری، تصویری مرئی و حرارتی در کشور، با برنامه ای مناسب و نقشه راه مدون ادامه داشته و حتی در اجزای حساس این سامانه ها جریان دارد. امروزه محققان کشورمان موفق به ساخت آشکارسازهای مادون با فناوری مهم و ارزشمند MEMS نیز شده اند که کاربری های خاص خود را دارد.

اجزاء رادار موج میلیمتری دیده‌بان

همچنین رادارهای موج میلیمتری مخصوص بالگرد و نیز رادارهای موج میلیمتری با قطر کم مانند رادار دیده‌ بان در کشور ساخته شده که می تواند در نمونه های بعدی برای موشک های ضد زره نیز توسعه داده شود. شاید گام مهم بعدی در کشور رسیدن به جستجوگرهای تصویری حرارتی باند فرکانسی متنوع و دو رنگ سرد شونده برای موشک های هوا به هوای کوتاه برد باشد که نیاز مهمی برای طیف متنوعی از هواگردهای رزمی کشور است زیرا موشک های موجود حتی موشک R-۷۳ روسی نیز از جستجوگرهای حرارتی معمولی و نه تصویری استفاده می کند در حالی که موشک های مدرن مانند AIM-۹X، پایتون-۵ و اسرام، همگی از جستجوگرهای تصویری حرارتی بهره می برند.

لینک کانال تلگرام وبلاگ موشک شهاب3

لینک کانال تلگرام وبلاگ  موشک شهاب3جهت ارتباط بهتر بلا مخاطبان

از همه مخاطبان عزیز دعوت میکنیم به کانال تلگرامی  ما هم سری بزنید.