عکس/میراژ سرحال نهاجا

این جنگنده میراژ اف-1ئی-کیو-5 نیروی هوایی ارتش، پرواز آزمایشی خود را پس از تعمیرات اساسی توسط متخصصان داخلی به انجام می رساند. این برای اولین بار است که میراژ نهاجا با نماد پایگاه دهم شکاری چابهار دیده می شود.

4 سناریو برای شکار پهپاد آمریکایی + عکس

این نخستین بار در تاریخ است که یک فروند هواپیمای شناسایی پیشرفته، سالم شکار شده است. آیا این شکار با شناسایی رادار، اختلال در جی.پی.اس، نفوذ رایانه‌ای یا نقص فنی انجام شده است؟

به گزارش مشرق به نقل از خبرآنلاین، چگونگی ساقط شدن یکی از پیشرفته‌ترین هواپیماهای شناسایی امریکایی بر فراز ایران در این روزها به یکی از بزرگ‌ترین سوالات بدون جواب تبدیل شده است که هر رسانه خبری در دنیا از طریق مصاحبه یا جمع‌آوری اخبار متفرقه سعی در روشن کردن گوشه‌ای از آن دارد. اما واقعا چگونه می شود پهپادی در این سطح را سالم بازیابی کرد؟

مشکل اینجاست که این نخستین بار است که چنین اتفاقی رخ می‌دهد، به‌خصوص که این‌بار صحبت از پهپادهای مدرن نیمه رادارگریز در میان است، فناوری پیشرفته‌ای که بخش مهمی از آینده هوانوردی به شمار می‌آید. درمورد چگونگی سرنگونی پهپاد آر-کیو-170 سنتینل ایده‌های زیادی می توان تصور کرد که هر یک بر حسب شرایط و قراین از درصد شانس مشخصی برخوردارند، با این حال این امکان هم هست که هیچ یک از این فرضیه‌ها بخشی از واقعیت نباشند و یا تنها تصویری باشند از اتفاقی که می تواند در مرزهای آسیای مرکزی رخ داده باشد.

شناسایی پهپاد با رادار

به صورت کلی هواپیماهای پنهان‌کار طوری ساخته شده‌اند که کمترین بازتاب راداری را داشته باشند، از این رو شناسایی این نوع هواپیماها برای بیشتر سیستم‌های راداری کار ساده‌ای نیست، حتی اگر حریف این هواپیماها رادارهای پیشرفته آرایه فازی با توان پردازشی بالا باشد. با این وجود نمی‌شود به صورت کلی آن را غیرممکن دانست.

از نظر تئوری رادارهای موج بلند بر اساس پدیده تشدید توان شناسایی هواپیماهایی از این دست را در شرایطی خاص دارند که البته همین موضوع هم از نظر عملی آزمایش نشده است. در فیزیک، تشدید عبارت است از تمایل سیستم به نوسان با بیشینه دامنه در فرکانس‌هایی خاص (تاب‌بازی مثال ساده‌ای از تشدید است. اگر فرد هل‌دهنده هر بار در زمان مناسب تاب را هل بدهد، دامنه نوسان تاب پیوسته افزایش می‌یابد). اندازه‌گیری در فرکانس‌های تشدید یک ساده‌سازی مهم در باب کارایی و اثر بخشی فناوری‌های پنهان‌کار در فرکانس‌های پایین است. با این وجود راه‌های زیادی را برای ره‌گیری یک هواپیما از پایگاه‌های مرزی می‌توان فرض کرد بخصوص که وسعت پوشش راداری کشورها همواره بخشی از آسمان کشورهای همسایه را نیز پوشش می‌دهد.

 

اختلال در جی.پی.اس

هواپیماهای بدون سرنشین دوربرد برای هدایت به سامانه مکان‌نمای جهانی، جی.پی.اس وابسته‌اند، سیستمی که هک شدن آن می‌تواند یکی از گزینه‌های جالب توجه باشد. هواپیماهای بدون سرنشین در هنگام عملیات در مسافت‌های دور، زمانی‌که هیچ خط مستقیمی با مرکز کنترل وجود نداشته باشد، توسط ارتباط ممتد ماهواره‌ای کنترل می‌شوند. از نظر تئوری و به‌شرطی که بدانیم سیستم از کدام باند رادیویی برای ارتباط استفاده می‌کند، می‌توان این ارتباط را با پراکندن پارازیت رو تمامی فرکانس‌های ارتباطی در یک ناحیه محدود مختل کرد.

از سوی دیگر سیگنال‌های ارسالی از سوی ماهواره‌های جی.پی.اس به طور کلی چندان قوی نیستند، در نتیجه خیلی راحت می‌توان با پوشاندن گیرنده یا ارسال سیگنالی قوی‌تر در فرکانسی مشابه، کار آن را مختل و سپس با فرستادن امواجی مشابه، گیرنده جی.پی.اس را با اطلاعات مورد نظر خود تغذیه کرد. به این شکل می‌توان زمان و مکان مورد نظر خود را به سیستم قبولاند.

این شیوه از نظر تئوری امکان‌پذیر است اما بدون سوال هم نیست. پهپادها ضعف‌های گسترده‌ای دارند اما حداقل تا به امروز جی.پی.اس جزو آنها فهرست نشده بود. دلیل آن هم در اطلاعات کد شده (رمزگذاری‌شده) جی.پی.اس‌های نظامی نهفته است. جی.پی.اس‌های عمومی از اطلاعات کد نشده استفاده می‌کنند که از امنیت پایینی برخوردار است، اما جی.پی.اس‌های نظامی از اطلاعات تماما رمزنگاری شده با یک سیستم رمزنگاری قابل اعتماد در دنیای ارتباطات بهره می‌برند. از سوی دیگر استفاده از چنین روشی نیازمند آشنایی کامل با سیستم مورد نظر و برنامه‌ریزی دستگاه گیرنده پیش از پرواز دارد.
تا به امروز اطلاعات زیادی در مورد چند و چون اطلاعات ارسالی ماهواره‌ها برای جی.پی.اس‌های نظامی که با رمزنگاری کد P(Y) حفاظت می‌شوند، منتشر نشده است؛ اما همان‌طور که تحلیل‌گران غربی می‌گویند اگر این کد شکسته شده باشد، در نوع خودش اتفاق بسیار مهمی است. از دید کلی مختل کردن ارتباط ماهواره‌ای یکی از اقداماتی است که در چارچوب جنگ الکترونیک مفهوم پیدا می‌کند. البته صرف مختل کردن ارتباط ماهواره‌ای برای هرگونه اقدام متقابل کافی نیست، اما می‌تواند گزینه‌ای برای راهکاری دیگر باشد.

 نفوذ رایانه‌ای

هواپیماهای بدون سرنشین در این کلاس عموما علاوه بر جی.پی.اس توسط دو سیستم ناوبری ترکام و آی.ان.اس نیز کنترل می‌شوند که بخصوص در زمان قطع ارتباط ماهواره‌ای، اطلاعات لازم برای هدایت هواپیما را تولید می‌کنند؛ به این صورت که سیستم ناوبری اینرسیایی یا آی.ان.اس، اطلاعات تقریبی مورد نیاز برای ناوبری را فراهم آورده و اطلاعات دقیق‌تر توسط ترکام تامین می‌شود. پس هواپیما می‌تواند با استفاده از اطلاعات سیستم آی.ان.اس در مسیر تقریبی و سپس با استفاده از سیستم ترکام روی مسیر دقیق قرار گیرد. این‌چنین هواپیمای بدون سرنشین می‌تواند تمام مراحل عملیات را به صورت کاملا خودکار بر اساس نقشه‌های گرافیکی از پیش تعیین شده انجام دهد.

این نقشه‌های از پیش تعیین شده همچنین به عنوان نقشه پشتیبانی در هنگام قطع ارتباط ماهواره‌ای برای بازگشت خودکار به پایگاه مادر نیز استفاده می‌شوند که برای این منظور، همیشه نقشه منطقه عملیات قبل از پرواز به کامپیوتر هواپیما داده می‌شود و این باز خود سناریوی دیگری را مطرح می کند.

نفوذ رایانه‌ای یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف کامپیوترهای دفاعی است. هر چند سیستم‌های رایانه‌ای با این درجه از اهمیت عموما به صورت ایزوله نگهداری می‌شوند، اما همچنان در برابر حملات سایبری و بدافزارها ایمن نیستند. نمونه آن را می‌شود در گزارش سال گذشته لاکهید مارتین از آلوده شدن برخی از سیستم‌های رایانه‌ای مرتبط با خود مشاهده کرد که در آن به صورت ضمنی به پهپادها نیز اشاره شده بود. با این حال در آن زمان هیچ صحبتی از بدافزارهای خطرناکی در سطح کی‌لاگرها مطرح نبود. در کنار تمام این حدس‌ها باز هم حدس‌های بیشتری می‌توان زد که صورت درست و عمدتا اشتباه آنها را این روزها در رسانه‌ها زیاد می‌خوانیم.

 نقص فنی

از نظر کلی هواپیماهای بدون سرنشین همچنان با مشکلات زیادی مواجهند. به فاصله کوتاهی از انتشار اخبار ساقط شدن پهپاد آمریکایی, منابع غربی خبر از مفقود شدن پهپادی بی نام و نشان در غرب افغانستان دادند، اتفاقی که آمریکایی‌ها بدون توضیح اضافی آن را سانحه‌ای معمول خواندند. حال باید پرسید تا چه حد می‌توان این موضوع را سانحه دانست.

پهپادهای آمریکایی در خاورمیانه درصد بالایی از سوانح را تجربه کرده‌اند تا جایی که خیلی راحت می‌توان سوانح را مقصر اصلی از دست رفتن یک سوم از تمامی پهپادهای عملیاتی آمریکایی در منطقه دانست. پهپادهای کنونی در شرایط عملیاتی بسیار آسیب‌پذیرند چرا که بی‌تجربگی یا اشتباه عوامل انسانی و یا از دست رفتن ارتباط ممتد ماهواره‌ای برای مدتی هر چند کوتاه می‌تواند موجب از دست رفتن کنترل هواپیمای بدون سرنشین گردد.

اشتباه کاربر انسانی در کنترل پهپادها چیز عجیبی نیست، حتی در مورد اخیر هم با توجه به شواهدی مانند خوردگی‌های لبه حمله و شکستگی‌های مشهود بال راست نمی‌توان این موضوع را از ذهن دور کرد. البته سخنان برخی خبرگزاری‌های غربی در باب سه تکه شدن هواپیما هنگام برخورد با زمین و اتصال مجدد قطعات توسط ایران را هم نمی‌توان چندان عقلانی دانست.

در مقابل، سوالاتی مطرح می‌شود. آر-کیو-170 در 225 کیلومتری داخل مرزهای ایرا،ن جایی نزدیک کاشمر بازیابی شده؛ در حالی که آمریکایی‌ها از بروز نقص فنی هواپیما بر فراز مرزهای افغانستان سخن می‌گویند. در اینجا این سوال پیش می‌آید که حتی اگر برد نهایی پرواز گلاید هواپیما را 160 کیلومتر فرض کنیم (گلاید به پرواز بدون موتور می‌گویند که هواپیما در هوا سر می‌خورد) باز هم نمی‌توان توجیه کرد که هواپیما در فاصله بیش از 220 کیلومتری مرز آن هم از ارتفاع بالا و بدون موتور, سقوطی نرم را تجربه کرده باشد.

از سوی دیگر، هرچند تصاویری واضح از سطح زیرین هواپیما منتشر نشده، اما به وضوح می‌توان دید که لبه‌های حمله بال سالم باقی مانده است (به تصویر اول متن دقت کنید). حال این سوال اصلی مطرح می شود که حتی اگر فرود هواپیما را داخل مرزهای پرواز گلاید آن فرض کنیم، چطور می‌شود لبه‌های حمله در طول یک برخورد سخت با سرعت زیاد سالم باقی بمانند؟

با این وجود می‌شود فرض کرد که حداقل بخشی از این فرضیه با این احتمال که هواپیما فرودی سخت و بدون چرخ را تجربه کرده است، همخوانی دارد؛ اما بخش دیگر آن سالم ماندن بدنه هواپیما را توجیه نمی‌کند، موضوعی که همچنان این گزینه را با سوالات بسیاری مواجه می‌کند.

گزارش تصویری / تحویل سامانه سعیر به سپاه

امروز و در طی مراسمی سامانه توپ ضد هوایی سعیر به نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحویل داده شد.

 

 

 

 

تجهیز پرنده های ایران به «چشمان عقاب»

کاربرد این سامانه نصب بر انواع پرنده های با و بدون سرنشین، نصب بر انواع شناورها و وسایل متحرک شناسائی به عنوان ابزار شناسایی و مراقبت هوایی و دریایی است. همچنین استفاده جهت لینک با سلاح و همراستایی با آن که روی بالگرد بل209 کبرا با موفقیت آ‍زمایش شده است و هدفگیری برای شلیک در روز و شب باHelmet (کلاه پرواز خلبان) و قابلیت استفاده به عنوان سر جستجوگر(seeker) تصویری موشک نیز از جمله قابلیت های این سامانه است.

مشرق، آگاهی از موقعیت در صحنه نبرد از دیرباز یکی از مهمترین نیازهای پیشبرد عملیات بوده و امروزه روش های متعددی برای کسب اطلاعات لازم توسعه داده شده است. یکی از این راه ها بکارگیری وسایل پروازی به عنوان سکوی متحرک تصویربرداری است. اینکار به مرور باعث بوجود آمدن سامانه هایی برای تصویربرداری هرچه بهتر شده است که در اینجا به یک نوع از این تجهیزات اشاره می کنیم.

سکوهای تصویربرداری هوایی با توجه به استقرار بر روی هواگردها با مشکلات ناشی از تأثیر شرایط پروازی بر روی تصاویر ارسالی روبرو هستند. از اینرو تلاش های زیادی برای رفع این مشکلات شده است. بکارگیری پایدارسازهای ژیروسکوپی برای مستهلک کردن حرکت های ناخواسته وارد شونده به سامانه یکی از روشهای مؤثر است که سامانه های امروزی به آنها مجهز هستند. البته در نمونه های دریایی این سامانه های الکترواپتیکی نیز از این روش بهره برداری شده است.

با اضافه کردن امکاناتی که فناوری تحلیل تصویر در اختیار انسان قرار می دهد قابلیت های سکوهای تصویربرداری هوایی بسیار افزایش می یابد از جمله توانایی تشخیص خودکار اهداف تعریف شده و ردگیری اهداف ثابت و متحرک که این سامانه ها را به وسایل بسیار ارزشمندی تبدیل کرده است. همچنین کمک به هدفگیری سلاح ها و جهت گیری دوربین و سکو با توجه به حرکت های سر و حتی چشم کاربر نیز از امکانات نمونه های پیشرفته این سامانه ها است.

برای بررسی تأثیرات این سامانه در پرواز بالگرد در مأموریت شناسایی می توان به آسودگی بیشتر خلبان برای اجرای مانورهای پروازی با توجه به قفل کردن دوربین سامانه بر روی هدف و همچنین پوشش دادن منطقه وسیعتری با توجه به قابلیت زوم دوربین ها اشاره کرد. در پهپادها نیز در صورت ورود پرنده به جریانات جوی نامطلوب چنین سامانه ای باعث می شود تا کمترین تأثیرات و لرزش ها به دوربین منتقل شده و کیفیت مطلوب تصویر برداری حفظ شود. همچنین با قفل کردن دوربین سامانه بر روی منطقه یا هدف خاصی پرنده دارنده آن می تواند به تغییر مسیر در صورت لزوم اقدام کرده و یا در صورت ضرورت به پرواز در مسیر خاصی از بابت زیر نظر بودن هدف نگرانی نداشته باشد.

این ویژگی شاید در هواگردهایی مانند ایران-140 دریایی بسیار مفید باشد و حتماً نمونه ای از این سامانه ها را در هواپیمای مذکور خواهیم دید. چند نمونه از سامانه های پایدار شده در کشورمان ساخته شده است که از نظر قابلیتها و مشخصات عملکردی کاملاً با نمونه های خارجی قابل مقایسه هستند.در تصویر زیر یک سکوی پایدار شده ساخت شرکت های خارجی و تصویر گرفته شده از نمونه نصب شونده بر روی ادوات سطحی از آن را مشاهده می کنیم که تشخیص اهداف و قفل کردن روی یکی از آنها مشخص است.

 

در معرفی نمونه های داخلی ابتدا با سامانه ای که با نام «EOG» معرفی شده است آشنا می شویم. «EOG» یک سامانه پایدار شده ژیروسکوپی با دو محور پایداری است که در مدل های مختلف طراحی و ساخته شده و بر روی بالگردهای متعددی از جمله بل209 و 214 و 205، شینوک، میل171 و ... و پرنده های بدون سرنشین مانند ابابیل نصب شده است.

نمونه های مختلف ایرانی

 

از ویژگی های آن می توان به بهره گیری از فناوری DIRECT DRIVE و ژیروسکوپ های بسیار دقیق اشاره کرد که دقت پایداری بالایی را حاصل نموده است. قابلیت نصب دوربین های حرارتی سرد شونده و فاصله یاب لیزری eye safe و بکارگیری ردگیر تصویری قدرتمند TR-SHZ، که آن هم از محصولات صنایع داخلی است از ویژگی های منحصر به فرد این سامانه به شمار می رود. همچنین از پایدارسازی تصویری هم علاوه بر پایدارسازی ژیروسکوپی استفاده می شود.

سامانه اپتیکی پایدار شده زیر بدنه بالگرد هجومی کبرا

 

به گزارش مشرق، کاربرد این سامانه نصب بر انواع پرنده های با و بدون سرنشین، نصب بر انواع شناورها و وسایل متحرک شناسائی به عنوان ابزار شناسایی و مراقبت هوایی و دریایی است. همچنین استفاده جهت لینک با سلاح و همراستایی با آن که روی بالگرد بل209 کبرا با موفقیت آ‍زمایش شده است و هدفگیری برای شلیک در روز و شب باHelmet (کلاه پرواز خلبان) و قابلیت استفاده به عنوان سر جستجوگر(seeker) تصویری موشک نیز از جمله قابلیت های این سامانه است. مکانیابی اهداف، ردگیری خودکار اهداف و ارتباط با نمایشگر نقشه متحرک از دیگر قابلیت های آن است.

سامانه اپتیکی هماهنگ شده با کلاه خلبان بالگرد

 

در زمینه مشخصات فنی آن می توان به پایداری ژیروسکوپی با دقت بالا در دو محور، قابلیت نصب ماژولار دوربین های حرارتی سردشونده و غیر سردشونده و فاصله یاب لیزری، جرم 15 تا 40 کیلو گرم بسته به امکانات اضافی و نوع دوربین، قطر کمتر از 450 میلیمتر و محدوده حرکت 360 درجه افقی پیوسته و 220 درجه عمودی اشاره کرد.

 

سکوی هوایی پایدارشده ژیرسکوپی عقاب1

این سامانه یک مجموعه 300 میلیمتری کوچک از وسیله معرفی شده است که در دو محور به صورت ژیروسکوپی پایدار شده و پایداری تصویری بهتر از 0.5 میلی رادیان دارد و برای بالگردها و هواپیماهای بدون سرنشین در مأموریت نظارت بر مرز و میدان نبرد، شناسایی و جستجو و نجات به کار می آید. این سامانه یک دوربین پرقدرت با لنزی با قابلیت زوم نزدیک به 30 برابر را با یک دوربین جلونگر فروسرخ و یک مسافت یاب لیزری بکار می گیرد تا سامانه ای با کارکرد دوگانه روزانه و شبانه بوجود آید.

 تصاویر معمولی و فروسرخ در نمایشگر نصب شده در کابین نمایش داده می شوند. نمادهای لازم برای استفاده بهتر از تصاویر در عملیات توسط یک پردازشگر سازنده این نمادها بر روی تصاویر قرار داده می شود.

یک نمونه از سامانه های ایرانی که با دسته جهت دهی می شود

 

ویژگی های اصلی این سامانه نظارت روزانه و شبانه با کارایی بالا، حرکت 360 درجه در افق، جرم کم 15 تا 40 کیلوگرم، ارتباط داده ای با سامانه کنترل آتش، توانایی بهسازی تصویر، قابلیت تطبیق دادن تصاویر، توانایی ردیابی اهداف است.

از قابلیت های دیگر آن باید پردازشگر تصویر، ارسال بیدرنگ تصاویر به ایستگاه زمینی، ارسال و دریافت داده ها و ثبت کننده دیجیتال تصاویر و مسافت یاب لیزری تا برد حدود 20 کیلومتر را نام ببریم.

این سامانه توانایی دوران 100-  تا 120+ درجه در بلندا، دمای کاری 20- تا 55+ درجه سانتیگراد، زوم اپتیکال 26 و زوم دیجیتال 12 برابر و کنترلی ساده برای دوربین داشته و امکان بکارگیری نمایشگرهای 5.8 تا 17 اینچی همراه آن وجود دارد.

نمونه دیگری از این نوع سامانه ها نیز با قطر 250 میلیمتر و جرم 13 تا 18 کیلوگرم، مسافت یابی لیزری 80 تا 10هزار متر و و برخی مشخصات یکسان با نمونه های معرفی شده در بالا که احتمالاً به دلیل استفاده از دوربین مشابه است توسط بخش خصوص تولید شده.

نمونه تولید شده در بخش خصوصی

بهره گیری از چنین سامانه هایی خصوصاً با قابلیت های افزوده در زمینه هدف گیری و ارتباط با سامانه کنترل آتش بر روی بالگردهای پرتعداد کشورمان علاوه بر هواپیماهای بدون سرنشین به افزایش قابل توجه کارایی این ناوگان و توانایی اجرای مأموریت های متنوع در شرایط مختلف انجامیده است که حاصل تلاش متخصصان داخلی کشور و عزم آنان برای دستیابی به بهترین سامانه ها است.

صاعقه و طوفان برای دشمنان، سفره ماهی برای آیندگان + عکس

صاعقه و طوفان برای دشمنان، سفره ماهی برای آیندگان + عکس

پهپادهای هدف برای تمرین سامانه های مختلف پدافند هوایی توپخانه ای و موشکی ساخته شده و به طور مداوم در مناطق مختلف به کارگیری می شوند.

به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، در ادامه معرفی پهپادهای ایرانی در حال خدمت در نیروهای مسلح کشورمان دو نوع دیگر را که خود دارای چند نمونه هستند معرفی می کنیم.

صاعقه1
صاعقه1 هواپیمای بدون سرنشینی از نوع بال دلتا با ضریب منظری متوسط رو به پایین است که توسط متخصصان داخلی طراحی و به صورت انبوه تولید شده و در اختیار نیروهای مسلح قرار گرفته است. صاعقه جزو سریعترین پهپادهای ایرانی است که همین عامل سرعت بالا آن را به ابزار مناسبی برای تمرین ادوات توپخانه ای تبدیل نموده است.

همچنین از نظر قابلیت مانور نیز در زمره پهپادهایی با چابکی بالا قرار می گیرد. به خصوص با توجه به پیکربندی و عدم وجود سطح متعادل کننده به نظر می رسد این پرنده با ناپایداری ذاتی یا پایداری کم طراحی شده باشد که این ویژگی باعث چابکی پرنده در پاسخ به فرامین داده شده می گردد.

صاعقه آماده پرتاب

این هواپیمای بدون سرنشین توسط پرتابگر JATO پرتاب می شود. این پرتابگر که توسط کارشناسان داخلی طراحی و ساخته شده است این امکان را فراهم می آورد تا هواپیما بدون نیاز به باند پروازی بتواند سرعت اولیه لازم جهت پرواز را بدست آورد. در این پرتابگر از نیروی راکت با سوخت جامد استفاده شده است. به کمک این پرتابگر، امکان پرتاب هواپیما در هر شرایط و موقعیت وجود دارد و به راحتی می توان از روی عرشه ناو، خودروی سبک، مناطق کوهستانی و حتی از داخل پناهگاه ها هواپیما را به پرواز درآورد.

صاعقه1 در آموزش عملیات پدافند هوایی به عنوان هدف برای سامانه های دفاع هوایی غیر راداری و همچنین فریب دشمن در صحنه نبرد استفاده می شود. اجرای مانور در صاعقه1 از طریق یک دستگاه رادیو کنترل PCM با سامانه ردیاب اپتیکی به وسیله خلبان و تأمین پایداری پرواز آن به وسیله یک سامانه پایداری خودکار صورت می گیرد. این پرنده با توجه به سبکی و شکل آیرودینامیکی مناسب و بهره گیری از فناوری مواد مرکب سبک وزن در سازه با سرعتی بالا توانایی اجرای انواع مانورهای پروازی را دارد. بازیابی این هواپیما معمولاً توسط چتر صورت می گیرد و در شرایط اضطراری می تواند به آرامی توسط خلبان در باند فرود آید.

بیشینه سرعت صاعقه 250 کیلومتر بر ساعت، شعاع پرواز 10 کیلومتر، سقف پرواز 11هزار پا (حدود 3300متر) و مداومت پرواز آن حدود 60 دقیقه است.

صاعقه2
به گزارش مشرق، همانند صاعقه1 این پرنده نیز به عنوان یک هواپیمای هدف جهت آموزش پرسنل پدافند هوایی به منظور ایجاد توانایی در ردگیری هدف های پرنده و همچنین ارزیابی عملکرد سامانه های ضدهوایی با بهینه سازی طرح موفق صاعقه1 طراحی و تولید گردیده است و توسط ایستگاه کنترل زمینی متحرک، هدایت و کنترل می گردد.

هواپیمای صاعقه2 هم توسط پرتابگر JATO پرتاب می گردد. این پرنده با داشتن بازتابنده(رفلکتور) و منور(فلایر) این امکان را فراهم می آورد تا در دید رادار یا جستجوگر فروسرخ موشک ها به اندازه یک هواپیمای واقعی دیده شود تا شبکه موشک های هدایت شونده راداری و حرارتی بتوانند آن را به عنوان هدف هوایی، تشخیص داده و به سوی آن شلیک کنند.

پرتاب صاعقه از خودروی سبک و شناور دریایی

صاعقه2 با داشتن خط انتقال داده متشکل از تجهیزات الکترونیکی و مخابراتی هواپیما و ایستگاه کنترل زمینی قابل حمل و سبک مجهز به رایانه های مناسب می تواند در ارتفاع 10 تا 12 هزار پایی(3000 تا 3600 متری) و برد 50 کیلومتری پرواز نماید.

از آنجایی که صاعقه2 به منظور هدف قرارگرفتن توسط موشک های راداری استفاده می شود لازم است هواپیما در ارتفاع مناسب تا برد زیاد پرواز نماید. بنابراین جهت هدایت و کنترل هواپیما کاربر نیاز به داشتن اطلاعات پروازی هواپیما دارد. به این منظور خط انتقال داده و ایستگاه زمینی امکان دستیابی کاربر به این اطلاعات را فراهم می کند.

هدایت و کنترل این هواپیما به دو صورت نیمه خودکار یعنی با اعمال فرامین کاربر به صورت رادیویی با توجه به دریافت اطلاعات پروازی هواپیما و مأموریت تعیین شده هدایت می شود. در حالت تمام خودکار، مختصات نقاط مسیر پرواز و ارتفاع از سطح دریا توسط کاربر از طریق ایستگاه زمینی پیش از پرواز در حافظه تجهیزات الکترونیکی پرنده ذخیره می شود. هواپیما پس از پرواز و قرار گرفتن در حالت مأموریت توسط خلبان با استفاده از GPS و ارتفاع سنج، خود را در مسیر از پیش تعیین شده قرار می دهد.

صاعقه در حال بازیابی با چتر از نوع صلیبی

ایستگاه کنترل زمینی این پرنده به عنوان سامانه ارسال اطلاعات و فرامین مورد نیاز جهت هدایت و کنترل پرنده که به وسیله خلبان اعمال می گردد توانایی برقراری ارتباط uplink و downlink، دریافت اطلاعات پروازی، ذخیره سازی و نمایش اطلاعات دریافت شده را دارد.

صاعقه2 پس از طی مسیر برنامه ریزی شده به صورت خودکار با تغییر مسیر به مبدأ پرواز خود و یا هر نقطه از پیش تعیین شده باز می گردد. بازیافت این هواپیما معمولاً توسط چتر صورت گرفته و در شرایط اضطراری خلبان می تواند آن را روی باند فرود آورد. در هنگام بازیافت با چتر به منظور جلوگیری از وارد شدن ضربه به بدنه هواپیما از ضربه گیرهای تعبیه شده در زیر هواپیما استفاده می گردد.

جنس بدنه این نمونه نیز از مواد مرکب بوده و کاربرد آن علاوه بر هدف پرنده به منظور آموزش و تمرین پرسنل پدافند موشکی و راداری، فریب دشمن در صحنه نبرد نیز است.

طول این نمونه صاعقه 2.81 متر، دهانه بال 2.60 متر، بیشینه جرم پرتاب 60 کیلوگرم، بیشینه سرعت 230 تا 250 کیلومتر بر ساعت و مداومت پرواز آن 45 تا 60 دقیقه است.

رعد/رعد85 هم نمونه ای از صاعقه مجهز به سرجنگی 10 کیلوگرمی برای عملیات انتحاری با برد 100 کیلومتر و توانایی ارسال تصاویر تا برخورد به هدف است. به این ترتیب کاربر ضمن دریافت اطلاعات از آخرین وضعیت هدف، امکان افزایش دقت در اصابت را با خطای کمتر از یک متر دارد و همچنین در صورت نیاز می تواند با رؤیت هدف مهمتری از طریق تصاویر، به انتخاب آن هدف اقدام کند.

نمونه ای از صاعقه مجهز به دوربین جلونگر

طوفان/چمران2

طوفان نوعی از پهپادهای ایرانی است که برای یافتن و انهدام دشمن با استفاده از جستجوگر اپتیکی ساخته شده است. در این مأموریت پهپاد برای اجرای عملیات رزمی به صورت انتحاری طراحی شده و با ابعاد کوچک ضمن پرتاب ساده از نقاط مختلف بدون شناسایی شدن توسط دشمن به آن نزدیک شده و با سرعت بالای خود، امکان واکنش برای دشمن را بسیار دشوار می سازد. این پهپاد با استفاده از مواد جاذب امواج رادار و سبک ساخته شده و سطح مقطع راداری آن بسیار پایین است. دوربین جلونگر که در دماغه این هواپیما قرار دارد تا آخرین لحظه تصاویر را به صورت بلادرنگ ارسال می کند تا کار هدفگیری به انجام برسد.

به گزارش مشرق، بیشینه سرعت طوفان 250 کیلومتر بر ساعت، شعاع پروازی 100 کیلومتر، سقف پرواز 14000 پا و مداومت پروازی آن 1-2 ساعت عنوان شده است. برد 100 کیلومتری طوفان ارزش عملیاتی قابل قبولی برای آن ایجاد نموده و با مداومت پروازی خود زمان کافی برای جستجوی هدف و حمله به آن را فراهم می نماید. پیکربندی این پهپاد تا حدودی نامتعارف بوده و طرحی بین پهپادهای بال دلتایی و بال پرنده را تداعی می کند. یک موتور ملخی درونسوز که در انتهای بدنه نصب شده نیروی حرکتی طوفان را فراهم می کند.

طوفان در حال فرود

تاکنون دو نمونه از این هواپیما نمایش داده شده است. مکانیزم پرتاب طوفان از نوع JATO بوده و در صورت نیاز به فرود این هواپیما به روش فرود آرام روی زمین بازیابی می شود. با این شیوه پرتاب این پهپادهای کوچک در نزدیکی خطوط مقدم نبرد و یا در فضای جنگ شهری به عنوان یک راه حل فوری و واکنش سریع برای انهدام یک هدف مهم تلقی می شود.

ابعاد کوچک و سطح مقطع راداری ناچیز این پرنده و همچنین امکان خاموش کردن موتور در نزدیکی هدف این مزیت را بوجود می آورد که که تا لحظات پایانی اصابت، دشمن از وجود آن مطلع نشده و از سوی دیگر پس از چندین حمله این نوع پهپادها همواره باید در اضطراب وجود این هواپیما در فضای اطراف خود باشد و اساساً بخشی از توان دشمن معطوف به تلاش برای آگاهی از پرواز این پرنده با مشاهده هر شیء در حال پرواز در نزدیکی خود می شود.

 

در ادامه این بخش از گزارش به معرفی سه نمونه از پهپادهای سبک ساخت شرکت هواپیماسازی ایران(هسا) می پردازیم.

باز
هواپیمای بدون سرنشین «باز» پرنده ای با قابلیت مانور بالا جهت مأموریت های شناسایی و هدف هوایی و همچنین آموزش خلبانی پهپاد در نظر گرفته شده است. بدنه این پرنده به طور کامل از مواد مرکب بوده و با توجه به برخورداری از ارابه فرود چرخدار نیازی به پرتابگر ندارد و از روی باند یا زمین هموار نشست و برخاست می کند. از ویژگی های بارز آن می توان به سهولت مونتاژ و دمونتاژ، آموزش خلبانی و پرواز راحت آن را نام برد. جنس ویژه بدنه نیز باعث کاهش بسیار زیاد بازتاب راداری و افزایش کارایی آن در مأموریتهای شناسایی شده است. این هواپیما قادر است با سرعتی برابر 240 کیلومتر بر ساعت و تا ارتفاع 10هزار پا پرواز نماید.

چابک پر
هواپیمای بدون سرنشین «چابک پر» که یکی از تولیدات هسا است جهت یادگیری فنون اولیه خلبانی پهپاد به ویژه آموزش خلبانان نیروی دریایی در نظر گرفته شده است. از ویژگی های آن می توان به سبکی، مانورپذیری بالا، قابلیت نشست و برخاست از روی سطح آب به وسیله ارابه فرود سورتمه ای مخصوص اشاره نمود. این هواپیما از نوع بال پائین بوده و قابلیت اجرای انواع عملیات نمایشی را دارد. سادگی مونتاژ و دمونتاژ، بسته بندی و تعمیر و نگهداری آسان نیز از دیگر ویژگی های آن است.

تیزپر
پهپاد «تیزپر» به عنوان یک نمونه کوچک و سبک از نوع بال بالا برای آموزش های ابتدایی خلبانی و هدایت پهپادها در نظر گرفته شده است. ویژگی های منحصر به فرد این هواپیما از جمله مانورپذیری بالا و هدایت آسان آن آشنایی با اصول اولیه پرواز را برای فرد آموزش گیرنده راحت نموده است. بدنه تیزپر از جنس چوب های سبک بوده و به سادگی مونتاژ و تعمیر و بسته بندی می شود.

وجود این نوع هواپیماهای آموزشی برای کاهش هزینه های عملیاتی و در دسترس بودن پهپادهای اصلی برای مأموریت ها امری ضروری است. با توجه به اینکه در هواپیمای بدون سرنشین خلبان از نزدیک شرایط پرنده را حس نمی کند درک تمام حالات پروازی پرنده توسط خلبان بسیار مهم است بنابراین علاوه بر شبیه سازهای رایانه ای از هواپیماهای بدون سرنشین آموزشی نیز برای کمک به یادگیری و افزایش مهارت خلبانان استفاده می شود.

تولید این نمونه های آموزشی و تولید بیش از 320 فروند از هواپیماهای بدون سرنشین آموزشی تلاش 1 و 2 نشان از عزم جدی برای آموزش کاربران پهپاد در کشور به بهترین شکل ممکن دارد. همچنین نمونه های جدید با بهره گیری از آخرین دستاوردهای طراحی هواپیماهای بدون سرنشین طراحی شده و برای ارائه خدمت آماده است.

 

پروژه شاهین

یکی از پهپادهای جدید ایرانی است که برای مأموریت آموزشی توسعه داده شده. از نظر پیکر بندی دارای مشخصه های متفاوتی با نمونه های آموزشی قبلی است از جمله دم 8 شکل، بال پیکانی کلاسیک و ریشه بال امتداد یافته که مزایای آیرودینامیکی خاص خود را دارد از جمله این فرم ریشه بال در ترکیب با بدنه به افزایش نیروی بالابرنده منجر می گردد. همچنین شکل ایرفویل(شکل مقطع بال) متناسب با سرعت های پایین بوده و در لبه فرار بسیار نازک است.

 

پهپادهای پروژه شاهین به وضوح پیشرفت در طراحی این نوع از هواپیماها را به نمایش می گذارند و برخورداری از ارابه فرود چرخدار  می تواند نشانگر این باشد که آموزش فرود این چنینی در آینده نزدیک و برای کاربری پهپادهای جدید بسیار نیاز خواهد بود.

 

سهندپهپاد سهند تاکنون در چندین رژه نیروهای مسلح شرکت کرده است و در کنار پهپادهای قائم، خاتم، صیاد، مرصاد و سپهر جزو نمونه هایی است که اطلاعات خاصی در مورد آنها منتشر نشده. از نظر ظاهری شباهتهایی به خانواه پهپادهای مهاجر در آن دیده می شود و وجه شاخص در پیکربندی آن طرح ناحیه دم است که به جای سکان های عمودی و افقی از یک دم به شکل 8(مانند پهپاد پروژه شاهین) استفاده شده که کار هر دو سکان افقی و عمودی را انجام داده و در عین حال بازتاب راداری پایینی نیز دارد.

پهپاد سهند از نوع بال بالا و برخوردار از ارابه فرود چرخدار و غیر جمع شونده است. این پهپاد از نظر ظاهری و پیکر بندی به نمونه آمریکایی شدو آر-کیو-7 شباهت دارد که به طور گسترده توسط ارتش آمریکا در عراق استفاده می شود.

 

سفره ماهیپهپاد موتور جت سفره ماهی که توسط نیروی هوایی ارتش به عنوان یک پهپاد بمب افکن در حال توسعه است از طرحی متفاوت بهره می برد. دو موتوره بودن، بال دلتایی یکپارچه با بدنه با ریشه امتداد یافته تا نوک دماغه، سکان عمودی V شکل و استفاده از اصول طراحی هواپیماهای پنهان کار(رادارگریز) از ویژگی های قابل دریافت از ظاهر آن  است. این پهپاد به همراه یک نمونه ی دیگر که از نظر ظاهری شبیه به جنگنده ها به نظر می رسد از رژه 29 فروردین 1389 ارتش جمهوری اسلامی ایران در معرض دید عموم قرار گرفته اند.

سفره ماهی

 

سفره ماهی در ناحیه دم از سکان های V شکل با فاصله از هم بهره می برد که این طرح ضمن اجرای وظایف مانور دهی به پرنده به کاهش بازتاب راداری نیز منجر می شود. نحوه اتصال چنین دمی به بنده نیازمند مهارت بالایی در طراحی و ساخت و مونتاژ است که نشان از پیشرفت و استفاده از طرح های جدید دارد.

در نمای بالا سفره ماهی مانند یک مثلث به نظر می رسد هر چند که زاویه جلوآمدگی لبه فرار بال در مجموع شکل چهارضلعی را برای آن بوجود آورده است. دو ورودی هوای موتورهای سفره ماهی در زیر بدنه قرار دارد که با داشتن زوایای تند در دیواره ها می توان از این بابت بارتاب راداری کم را برای آن بدیهی دانست.

نمونه دوم که به همراه سفره ماهی به نمایش درآمده نیز از الگوهای پنهان کار بهره گرفته، دو موتوره است و تنها ورودی هوای آن بر روی بدنه قرار داده شده. این محل قرارگیری ورودی هوای موتور به طور کلی دارای مزایا و معایبی است که با اطلاع از مأموریت در نظر گرفته شده برای این پرنده می توان در مورد آن قضاوت نمود. از جمله مزایای آن کاهش بارتاب راداری با توجه به عدم برخود امواج راداری با موتور است که یکی از عوامل ازدیاد سطح مقطع راداری در هواپیماهای نسل قدیم به شمار می رود.

از این دو پهپاد تاکنون اطلاعات فنی اعلام نشده اما در مصاحبه ها صحبت از ساخت نمونه مقیاس بزرگتر آنها به میان آمده است. نکات قابل بحث پیرامون این دو پهپاد بسیار است که از محدوده مد نظر این گزارش خارج است به عنوان مثال در هر دوی این پرنده ها حالتی مشابه کانوپی هواپیماهای سرنشین دار مشاهد می شود که باعث گمانه زنی هایی از جمله اینکه اینها نمونه کوچک از جنگنده های آینده هستند، شده است همانطور که طرح جنگنده های بسیار موفق اف-15 آمریکا و سوخو-27 روسی نیز در ابتدا به صورت نمونه کوچک پروازی هدایت شونده از دور ساخته و آزمایش شدند و سپس نمونه واقعی آنها به تولید رسید.

همچنین ممکن است هر دو نمونه سرنشین دار و بی سرنشین آنها با توجه به نتایج آزمایشات در مقیاس های متفاوت مدنظر باشد.

پهپادی که به همراه سفره ماهی به نمایش در آمده است

 

همین میزان اطلاعات منتشر شده نشان از حرکت نیروی هوایی ارتش به سوی دست یابی به پهپادهای رزمی برای عملیات های آینده دارد همانطور که کشورهای پیشرو در صنعت هوافضا نیز طرح های مختلفی برای این منظور دارند که برخی نیز به تولید رسیده است.

با وجود کرار و سفره ماهی به جرأت می توان ادعا کرد توان طراحی و توسعه سامانه های بدون سرنشین در ایران از سایر کشورهای خاورمیانه نظیر ترکیه و بسیاری از کشورهای آسیایی مانند هند برتر بوده و در آینده ای نزدیک بار بسیاری از مأموریت های هوایی بر عهده آنها خواهد بود.