کابوس شبانه ناوهای هواپیمابر آمریکا آماده ماموریت شد +عکس

کابوس شبانه ناوهای هواپیمابر آمریکا آماده ماموریت شد

آخرین نمونه معرفی شده موشک نصر با نام «نصر بصیر» که نام آن اشاره به قابلیت رؤیت اهداف دارد، از جستجوگر الکترواپتیکی و احتمالاً از نوع تصویری فروسرخ (IIR) برای هدفگیری در فاز نهایی پرواز استفاده می کند که جستجوگر تصویری حرارتی در شب و شرایط نامساعد نیز با درصدی کاهش برد، توان عملیات دارد.

به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، ایجاد قدرت دریایی قدرتمند برای جمهوری اسلامی ایران پس از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و بر پایه تجربیات ارزشمند آن از اولویت بالایی برخوردار بوده است.

با مشاهده عملکرد موشک‎هایی همچون هارپون در اختیار نیروی دریایی ارتش ایران، موشک فرانسوی اگزوست در اختیار عراق و نیز استفاده از موشک کرم ابریشم توسط هر دو طرف، سرمایه‎گذاری قابل توجهی در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای طراحی، ساخت و تولید موشک‎های ضد کشتی با بردهای متنوع خصوصاً انواع کروز که قابلیت شلیک از سه دسته اصلی پرتابگرها یعنی شناورها، هواگردها و سکوهای زمینی را داشته باشند، صورت گرفت.

اصلی‎ترین مشخصه این نوع موشک‎ها، پرواز در ارتفاع بسیار نزدیک به سطح زمین و عموماً کمتر از 30 متری در فاز پیمایشی (کروز) از مراحل حرکت آن است که بخش بسیار زیادی از زمان پرواز آنها را شامل می‎شود از این رو این موشک‎ها به نام کروز شناخته شدند. اغلب موشک‎های کروز ساخته شده دارای سرعت‎های کمتر از صوت هستند اما برخی نمونه‎های جدید در بخش نهایی پرواز (فاز ترمینال) به سرعت مافوق رسیده و برخی نیز از ابتدای پرواز، سریع‎تر از صوت حرکت می‎کنند.

موشک‎های کروز از هواپیما، پرتابگر زمینی، کشتی و حتی زیردریایی شلیک می‎شوند و انواع مختلف آنها برای حمله به رادارها، کشتی‎ها و اهداف زمینی توسعه یافته‎اند. برد نمونه‎های مختلف ساخته شده این نوع موشک‎ها از چند ده کیلومتر تا چند هزار کیلومتر است. برخی از مهم‎ترین اجزاء مشترک همه این موشک‎ها شامل پیشران راکتی برای نمونه‎های برد کوتاه تا متوسط و موتور جت برای نمونه‎های دوربرد، خلبان خودکار، ارتفاع‎سنج (برای اندازه‎گیری ارتفاع از سطح آب و پرواز در نزدیکی آن) و جستجوگر هدف که عموماً از نوع راداری، تصویری یا حرارتی است.

انواع موشک‌های کروز دریایی ساخت ایران شامل گونه‌های کوتاه برد کوثر و ظفر، میانبرد نصر، دوربرد نور، قادر، قدیر و رعد است که موشک قدیر به همراه نمونه‌ای جدید از موشک نصر به مناسبت سالروز صنعت دفاعی با حضور ریاست جمهور رونمایی شدند.

موشک نصر بصیر

موشک کروز ضد کشتی نصر در زمره سلاح‎هایی با برد کوتاه تا متوسط قرار می‎گیرد. اصلی‎ترین تفاوت این موشک با کوثر و ظفر، میزان بالای سرجنگی است که قدرت تخریب بسیار بالایی برای آن ایجاد نموده. موشک 350 کیلوگرمی نصر-1 با برد دستکم 35 کیلومتر حاوی یک سرجنگی نیمه زرهی 130 کیلوگرمی است.
 

نمونه هواپرتاب موشک نصر در کنار جنگنده بمب‎افکن اف-4ئی

به گزارش مشرق، موشک ضد کشتی و کروز نصر-1 پس از قرار گرفتن در خط تولید، به فهرست تسلیحات شناورهای تندرو اضافه شد که برد دورایستایی بهتری به آنها در مقابله با ناوهای دشمن می‎دهد. انواع شناورهای تندرو ایرانی از جمله ذوالفقار نیز به این موشک هدایت راداری و قدرتمند مجهز شده‎اند.

شلیک موشک نصر هدایت راداری از شناور تندرو ذوالفقار

موشک نصر دارای سکوهای ساحلی خوداتکا نیز بوده که با استقرار روی کامیون از تحرک مناسبی برخوردار شده‎اند. نمونه هواپرتاب این موشک کروز هم به تولید رسیده که روی هواپیماهای جنگنده نظیر اف-4 فانتوم نیروی هوایی ارتش نصب می‎شود. به علاوه در بازدید رئیس جمهور از نیروی دریایی سپاه در بندرعباس نیز یک بالگرد بل206 مجهز به یک موشک نصر در زیر بدنه به نمایش در آمد.

 

شلیک موشک کروز ضد کشتی نصر از پرتابگر ساحلی

این بالگرد می‎تواند به سرعت پیمایشی (کروز) بالاتر از 200 کیلومتر بر ساعت برسد که سرعت اولیه قابل توجهی به موشک می‎دهد. همچنین توان رسیدن به ارتفاع پروازی بیش از 3500 متر نیز در کنار سرعت اولیه‎ای که بالگرد به موشک می‎دهد برد نصر را در صورت شلیک از بالگرد به طور محسوسی افزایش خواهد داد.

بدیهی است پرتاب این موشک از هواپیماهای جنگنده از ارتفاع‎ها و سرعت‎های بیشتر باز هم به افزایش برد دورایستایی موشک منجر خواهد شد.

موشک نصر زیر بدنه بالگرد بل206

به گزارش مشرق، آخرین نمونه معرفی شده موشک نصر با نام «نصر بصیر» که اشاره به قابلیت رؤیت اهداف نیز دارد از جستجوگر الکترواپتیکی و احتمالاً از نوع تصویری فروسرخ (IIR) برای هدفگیری در فاز نهایی پرواز استفاده شده است.

این جستجوگر در زمره گونه‌های غیرفعال یا passive قرار می‌گیرد که بدون ایجاد هرگونه انتشاری اقدام به شناسایی و قفل روی اهداف می‌نماید.

 

موشک نصر بصیر

بدین ترتیب هوشیاری شناورهای دشمن در مورد شلیک موشک به سمت آنها به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد. شناسایی اولیه موقعیت شناورهای دشمن نیز می‌تواند به روش‌های مختلفی صورت گیرد از جمله رادارهای دوربرد ساحلی، پهپادهای شناسایی یا توسط رادار شناورهایی در خارج از منطقه شلیک موشک.

جستجوگر تصویری فروسرخ (IIR) قابلیت ردگیری اهداف شناوری را از تمام زوایا داشته، از مقاومت نسبتاً بالایی نسبت به اخلال (جمینگ) و فریب برخوردار بوده و حساسیت بسیار بهتری در تشخیص اهداف دارد. همچنین برخلاف جستجوگرهای اپتیکی مرئی که تنها در روز و شرایط آب و هوایی مساعد قابلیت فعالیت دارند جستجوگر تصویری حرارتی در شب و شرایط نامساعد با درصدی کاهش برد، توان عملیات دارد.

جدیدترین حسگرهای فروسرخ تصویری قابلیت تشخیص در محدوده‌های متنوع امواج فروسرخ را دارند و در نتیجه به این دلیل و نیز افزایش هوشمندی پردازشگرهای دیجیتال، امکان مقابله با آنها بسیار دشوار شده است.

بسیاری از حسگرهای جدید تصویری فروسرخ در محدوده طول موج متوسط فروسرخ (MWIR) یا بلند فروسرخ (LWIR) کار می‌کنند تا تابش فروسرخ اجسام را به راحتی از نور مرئی تشخیص دهند. از این فناوری در سامانه‌های مختلفی با مأموریت‌های شناسایی، ردگیری اهداف، سامانه‌های کنترل آتش و حسگر موشک‌ها استفاده می‌شود.

تصویر فروسرخ از یک هدف دریایی در فاصله 4 کیلومتری

به نظر می‌رسد پنجره جستجوگر موشک نصر بصیر، دارای پوشش منیزیم فلوراید است که اثرات مهمی در تشخیص محدوده مطلوب امواج فروسرخ دارد. این ماده با حذف برخی از باندهای امواج فروسرخ، فقط فرکانسهایی از امواج فروسرخ را عبور می دهد که مربوط به مواد سازنده به کار رفته در تجهیزات هدف بوده و اثرات محیطی پس زمینه و اثرات حرارتی روی پنجره جستجوگر را نیز تا حد زیادی حذف می کند.

سر جستجوگر موشک نصر بصیر

همچنین خواص مکانیکی طلق یا شیشه پنجره جستجوگر با بهره‌گیری از این ماده بهبود می‌یابد که در صورت تشکیل امواج شوک در جلوی موشک در سرعت‌های شلیک مادون صوت بالا (High Subsonic) اهمیت بیشتری می‌یابد. به علاوه با بهره‌گیری از این ماده، مقاومت در برابر اثرات اصطکاکی و سایشی قطرات آب نیز بهبود یافته که ارزش بالایی برای موشک‌های کروز دریایی که در نزدیک سطح آب پرواز می کنند.

موشک قدیر

برای اولین بار در مهرماه سال 91 رئیس سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع خبر از ساخت موشک کروز قدیر در آینده‌ای نزدیک داد. پس از آن در فروردین ماه سال جاری فرمانده نیروی دریایی ارتش از بکار گیری این موشک هم در ناوشکن‌های نداجا و هم در پرتابگرهای ساحلی این نیرو خبر داد.

امیر سیاری تفاوت کروز قدیر با موشک‌های قبلی این نیرو نظیر نور و قادر را در بُرد، دقت و قدرت انهدام آن عنوان کرده بود.

به گزارش مشرق، موشک ضد کشتی و کروز نور از اولین نمونه‎های این نوع موشک‎ها بود که در سال‎های دهه 1370 به خدمت نیروهای مسلح کشورمان در آمد. موشک نور با طول 6.38 متر که 1.24 متر آن مربوط به موتور راکتی اولیه است، 715 کیلوگرم جرم داشته که 175 کیلوگرم آن مربوط به سرجنگی نفوذگر نیمه زرهی موجود در آن است.

برد این موشک 120 کیلومتر بوده و می‎تواند با سرعت نزدیک به 0.9 ماخ پرواز کند.

شلیک موشک نور از ناوشکن البرز

ناوچه‎های رده تندر و سینا، ناوهای رده بایندر و ناوشکن (ناو محافظ) رده الوند و جماران، هواناوهای BH-7، بالگردهای میل-17/171 و هواپیماهای جنگنده مانند اف-4 فانتوم از جمله تجهیزات نیروهای دریایی سپاه و ارتش و نیروی هوایی ارتش هستند که این موشک را به کار می‎برند.

همچنین مجموعه‎های پرتابگرهای متحرک ساحلی که هر یک برخوردار از رادار، واحد فرماندهی و کنترل و چندین پرتابگر هستند دیگر سامانه کاربر موشک نور محسوب می‎شوند. این سامانه‎ها که به صورت خوداتکاء عمل می‎کنند نقش مهمی در دفاع ساحلی در برابر واحدهای شناور دشمن دارند که البته سامانه‎های مستقر شده در مناطق مختلف قابلیت شبکه شدن با هم را نیز دارند.
 

موشک کروز ضد کشتی نور

موشک نور برای پرتاب از شناورها یا سکوهای ساحلی با یک موتور راکتی اولیه سوخت جامد سرعت گرفته و پس از جدا شدن این پیشران، با موتور توربوجت که ورودی هوای آن زیر بدنه و بین دو بال پائینی قرار دارد به مسیر خود ادامه می‎دهد.

در فواصل نزدیک هدف، موشک ارتفاع خود را به چند متری سطح آب می‎رساند تا کار شناسایی و درگیری دشمن با آن سخت شده و موشک به بخشی از هدف که نزدیک آب است اصابت کند که سبب ایجاد بیشترین آسیب در هدف شده و احتمال غرق شدن آن را افزایش می‎دهد.

موشک قادر نیز نمونه‎ای جدید از موشک نور است که برد آن افزایش یافته. قادر با بهره‎مندی از ساختار و طراحی مشابه و حتی ابعاد نزدیک به نور دستکم 220 کیلومتر برد دارد.

در واقع به نظر می‎رسد متخصصان صنعت موشکی کشور برای تولید موشک قادر از نظر فیزیکی تنها کمی طول موشک نور را افزایش داده باشند. همانطور که در تصویر زیر پیداست، قطر و بال‎های دو موشک نیز مشابه هم هستند و این مشابهت بالای دو موشک قیمت تمام شده موشک جدید را به میزان قابل توجهی کاهش می‎دهد.

موشک ضد کشتی قادر در کنار نور

از توانمندی‎های اعلام شده برای موشک قادر باید به سامانه خلبان خودکار دیجیتال، سامانه ناوبری با دقت بالا، امکان برنامه‎ریزی موشک قبل از شلیک، امکان هدفگیری اهداف با سطح مقطع راداری پایین، رادار پیشرفته با قابلیت مقابله با جنگ الکترونیک، آماده‎سازی و واکنش سریع موشک برای حمله به هدف و توانایی ضربه زدن به اهداف ساحلی علاوه بر هدف‎های شناور اشاره کرد.

شلیک موشک کروز قادر از پرتابگر ساحلی

موشک قادر در یکی از آزمایش‌های خود با سرجنگی که تنها یک ششم سرجنگی واقعی موفق به هدف قرار دادن یک هدف واقعی با طول 63 متر شد که در اثر اصابت این موشک کشتی مذکور غرق گردید که نشان دهنده قدرت بالای سرجنگی به کار رفته است. بنابراین پیداست با سرجنگی با قدرت 6 برابر قادر قادر به غرق کردن کشتی‌های بسیار بزرگتر دشمن است.

به گزارش مشرق، موشک قادر نیز مانند نور از سکوهای متحرک ساحلی، ناوچه‎ها و ناوشکن‎ها، هواپیماهای جنگنده و بالگرد میل-17/171 پرتاب می‎شود. پرتابگرهای جعبه‎ای موشک قادر که برای پرتاب آن از سطح به کار می‎رود نیز مشابهت بالایی با نمونه‎های مورد استفاده برای موشک نور دارد که این نیز دلیل دیگری برای طی شدن یک سیر منطقی در توسعه موشک‎های کروز دریایی کشور است.

موشک قادر نصب شده زیر بال هواپیمای اف-4ئی نیروی هوایی ارتش

با توجه به پرواز این موشک‎ها در ارتفاع بسیار پایین، رادار کشتی‎ها به طور مستقل از رادارهای هواپایه و در بهترین حالت با در نظر نگرفتن سطح مقطع راداری کم موشک‎های نور و قادر از حدود 30 کیلومتری (با توجه به انحنای کره زمین) امکان رؤیت آنها را خواهد داشت و در این صورت با توجه به سرعت این موشک‎ها که بین 0.8 تا 0.9 ماخ (277 تا 312 متر بر ثانیه در سطح دریا در دمای 25 درجه سانتیگراد) است، دشمن تنها حدود 96 تا 108 ثانیه زمان برای واکنش خواهد داشت.

لازم به ذکر است نیروی دریایی آمریکا احتمال اصابت نمونه‎های مشابه خارجی از این موشک‎ها را در اواسط دهه 1990 در حدود 85 درصد برآورد نموده بود. این در حالی است که امروزه هر چند سامانه‎های کشف و هدفگیری و تسلیحات دفاعی ناوها پیشرفت نموده اما موشک‎ها نیز با بهره‎گیری از فناوری‎های جدید کاهش سطح مقطع راداری و نیز سامانه‎های پیشرفته راداری همچنان برگ‎های برنده خود را برای مغلوب کردن سامانه‎های دفاع موشکی دشمن خصوصاً در صورت شلیک پرتعداد به سمت یک کشتی حفظ نموده‎اند.

در آخرین گام، متخصصان صنعت موشکی کشور با افزایش بیش از پیش برد موشک‌های کروز از خانواده نور اقدام به طراحی و ساخت موشکی دیگر با کمترین تغییرات در ساختار و رسیدن به برد و قابلیت عملیاتی بیشتر نموده‌اند.

 

موشک کروز ضد کشتی قدیر

موشک قدیر نسل جدید از کروزهای دریایی ایران است که به برد 300 کیلومتر می‌رسد. این موشک نیز از طراحی ظاهری مشابه موشک‌های نور و قادر بهره می‌برد. با توجه به عدم تغییر محسوس در ابعاد موشک ممکن است علاوه افزایش حجم سوخت داخلی با بهسازی موتور برای کاهش مصرف سوخت یا کاهش وزن اجزاء میزان 36 درصدی افزایش برد نسبت به قادر تأمین شده باشد.

اصابت موشک قدیر به هدف فرضی با دقت بسیار بالا

این عدم تفاوت چندان زیاد قدیر با نسل‌های قبلی خود امکان استفاده از پرتابگرهای موجود دریایی و زمینی را ایجاد می‌نماید. پیرامون پرتابگرهای ساحلی این موشک‌های کروز می‌توان گفت عملکرد مستقل و خوداتکاء این سامانه‌ها به معنی عدم وابستگی به سامانه‌های اصلی شناسایی در یک نبرد ناهمطراز خواهد بود. در واقع، یکی از مزایای استقرار رادار بر روی خودروی پرتابگر توان فعالیت مستقل سامانه، در شناسایی اهداف است.

در یک هجوم گسترده که سامانه‌های شناسایی شده خودی، توسط دشمن مورد حمله قرار گرفته و حتی ممکن است در بدترین شرایط فرضی، ارتباط عادی واحدهای موشکی با فرماندهی مربوطه به طور مقطعی دچار اشکالاتی گردد عملکرد مستقل سامانه، پیش‌بینی هوشمندانه‌ای برای پیشگیری از کاهش توان رزمی خودی در پاسخگویی به واحدهای دشمن است.

پراکنده شدن توان شناسایی دشمن و پخش شدن قوای دشمن در شناسایی و انهدام پرتابگرهای متعدد پرتاب که در عوارض طبیعی مناطق جنوبی کشور استتار شده و در مواقع لزوم وارد عرصه خواهند شد، از دیگر فواید استفاده از این پرتابگرهای جدید هستند.

امکان تغییر مکان به دلیل استقرار مجموعه، بر ‌روی خودرو و خروج سریع از مکان پرتاب پس از شلیک موشک نیز به افزایش بقاپذیری رزمی سامانه می‌افزاید.

پرتابگر ساحلی موشک‌های کروز دریایی؛ مجهز به رادار

به گزارش مشرق، امکان حمله به چندین هدف متفاوت از یک سایت و یا یک مجموعه هدف (ناوگروه دشمن) از چند جهت کاملاً متفاوت با موشک‌های برد بلند، نقش مؤثری در موفقیت نیروهای دفاعی کشور در نبرد ناهمطراز احتمالی دارد.

با گسترش واحدهای پرتاب در گستره وسیع سواحل جنوب، دشمن نیاز به صرف توان بسیار بالایی در جنگ الکترونیک دارد و از تمرکز توان آن، روی یک یا چند مجموعه پرتاب در نواحی محدود، که تأثیر بسزایی در مختل کردن فعالیت سامانه‌های خودی دارد جلوگیری می‌شود.

وجود سامانه کنترل فرماندهی در مجموعه فوق نیز امکان هماهنگی بین چندین پرتابگر در یک سایت پرتعداد، به منظور تطبیق و تمایز اهداف شناسایی شده و تخصیص اهداف به پرتابگرها و یا حتی هماهنگی بین واحدهای خود اتکا در مواقع لازم فراهم می‌کند.

 

ساختار یکسان قدیر با قادر و نور

افزایش برد موشک‌های کروز دریایی از خانواده نور به 300 کیلومتر منجر به کاهش تعداد سامانه خوداتکاء زمینی برای پوشش سواحل 1500 کیلومتری جنوب کشور شده و نیز همپوشانی بیشتر سامانه‌ها را در صورت بکارگیری تعداد بالا برای درگیری با دشمن از چند جهت ایجاد می‌نماید.

لازم به ذکر است موشک‌های کروز رعد با برد 350 کیلومتر نیز توسط وزارت دفاع کشورمان در حدود یک دهه قبل ساخته شده اما به دلیل ابعاد بزرگ، این موشک از پرتابگرهای تک فروندی روی شاسی زرهی شلیک می‌شود که بدیهی است مزیت‌های پرتابگرهای چند فروندی و کامیونی موشک‌های نور و قادر و قدیر را ندارد.

تصویری مثالی از میزان منطقه تحت پوشش با هر پرتابگر موشک قدیر

افزایش منطقه خطر برای دشمن در اطراف شناورهای حامل موشک قدیر و نیز سواحل، امکان تغییر مسیر موشک و حمله از سمت پیش‌بینی نشده به دشمن به واسطه برد بالا (در صورت برخورداری از سامانه‌های هدایت و ناوبری لازم) و امکان شلیک موشک توسط پرتابگر زمینی از فواصل دور از ساحل برای سخت تر شدن شناسایی واحدهای پرتاب توسط دشمن از دیگر مزیت‌های افزایش برد موشک‌های کروز ضد کشتی به برد 300 کیلومتر است.

با احتساب دو موشک قدیر و نصر بصیر، خانواده موشک‌های کروز دریایی ساخت ایران دارای 8 عضو می شود که هر یک با پوشش رده‌های مختلف نیازهای عملیاتی، نقش مهم خود را در دفاع از سواحل و انهدام شناورهای دشمن ایفا می کنند.

این موشک‌ها با شلیک از حامل‌های مختلف شناوری، هوایی و ساحلی و بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته در زمینه هدفگیری، هدایت و کنترل با دقت بالا به اهداف خود اصابت می‌کنند.

عکس/ابابیل باز هم تل‌آویو را شوکه کرد

آخرین تصویر ارسالی پهپاد «ابابیل» از فرودگاه «بن گورین» تل آویو!

شلیک اسکادران «شاهد285» به رویاهای تحریم نظامی ایران +عکس

بالگردهای شاهد285 به عنوان محصولاتی ایرانی با قابلیت هدفیابی رزمی، اجرای آتش در درگیری‌ های نزدیک، پرواز با سرعت بالا در ارتفاع پائین و شلیک موشک‌های هدایت شونده و بمب‌های هوشمند و نیز پرواز در شرایط جغرافیایی متنوع، توانمندی اجرای مأموریت‌های نظامی را به خوبی دارا هستند.

  توسعه گونه‌های مختلف از یک محصول همواره در صنایع دفاعی دنیا مرسوم بوده است. این امر از این رو که هزینه‌های لازم برای طراحی، آزمایش و توسعه را کاهش می‌دهد مورد توجه قرار دارد. ضمن اینکه بخش زیادی از مسیر کسب اطمینان را نمونه اول پیموده است.

در ایران، مجتمع صنایع هوایی شاهد پس از موفقیت در ساخت بالگرد ترابری شاهد278 که در ادامه با توسعه گونه مجهز به سلاح آن نیز همراه شد کار روی بالگرد رزمی و تهاجمی سبک را بر اساس آن در دستور کار قرار داد که در سال 1385 به ساخت بالگرد شاهد285 منجر شد. این بالگرد از نوع تک‌نفره و برای اجرای مأموریت‌های نظامی از جمله گشت رزمی، پشتیبانی از نیروهای زمینی و عملیات ضد زره توسعه یافته است.

بالگرد شاهد278 توسط صنعت مذکور در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسعه داده، در سال 1380 آماده آزمایش شد و در سال 91 گواهینامه نوع (TC) خود را دریافت داشت. پس از آماده شدن برای تولید انبوه، فناوری‌های این بالگرد به صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح منتقل و با تولید انبوه، تا کنون چندین فروند از آن وارد خدمت در نیروهای نظامی و غیرنظامی کشورمان شده است.

 

بالگردهای شاهد278 در خدمت نهادهای مختلف

خانواده بالگردهای شاهد

مأموریت‌های اصلی شاهد278 شامل گشتی و شناسایی، جابجایی فرماندهان، کنترل هوایی، آموزش خلبانی نظامی و تجاری، کنترل ترافیک شهری، آمبولانس هوایی و حمل مصدوم، گشت حفاظت محیط زیست و بازدید خطوط نفت و گاز و برق است.

اما بر مبنای همین توانمندی‌ها و با توجه به اصل توسعه یک محصول که در ابتدا به آن اشاره شد گونه مسلح از این بالگرد توانمند ساخته شده است. این بالگرد در مأموریت شناسایی و گشت رزمی توانایی اجرای عملیات گشت‌زنی در حال حمل سلاح و درگیری با واحدهای شناسایی شده دشمن در صورت لزوم و سنجش میزان توانمندی آنها و تسلیحات در اختیار آنان را دارد. در واقع بالگردهای سبک مانند شاهد 278 مسلح، به دلیل ابعاد کوچک‌تر و مانورپذیری بالاتر برای اجرای این طیف از مأموریت‌ها مناسب‌تر هستند.

بالگرد مسلح شاهد 278 حاصل توسعه منطقی شاهد278 است که به تسلیحات تهاجمی سبک از جمله 2 پرتابگر 7 فروندی راکت 2.75 اینچی (70 میلیمتری) که 500 تا 8هزار متر برد دارد و یک قبضه تیربار 7.62 میلیمتری دوربین‌دار با برد مؤثر1500  متر و برد نهایی 4000 متر و نرخ آتش 700 تا 800 گلوله بر دقیقه در زیر بدنه و نزدیک به دماغه مجهز شده است.
 

بالگرد شاهد 278 مسلح در حال شلیک راکت

ورود شاهد 285

اما بالگرد شاهد285 که از آن با نام AH-85 نیز یاد می‌شود به عنوان یک بالگرد سبک و پر تحرک، در رده بالگردهای رزمی و تهاجمی قرار دارد. طرح این بالگرد نیز پس از توسعه برای تولید انبوه به صنایع هسا در اصفهان منتقل شده است.

این گونه بالگردها در پشتیبانی از نیروهای زمینی، حمله به مواضع نیروهای دشمن با اجرای آتش روی آنها، انهدام سنگرهای سلاح و حمله به ادوات نیمه سنگین و سنگین (تانک‌ها، نفربرها و ...) که منجر به کاهش فشار روی نیروهای خودی یا جلوگیری از پیشروی دشمن می‌گردد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لازم به ذکر است سابقه به کار گیری بالگردهای مخصوص مأموریت تهاجمی به جنگ ویتنام باز می‌گردد. گونه‌های بالگرد AH-1 کبرا که اولین بالگرد رزمی به معنی واقعی محسوب می‌شود از آن دوران تا کنون در حال خدمت در ارتش‌های دنیا هستند. اما کاربردهای رزمی محدودتر منجر به طراحی و ساخت بالگردهای رزمی سبک شده است.

 

تحویل اولین نمونه بالگرد شاهد285 تهاجم زمینی

بالگرد شاهد285 پس از رونمایی با حضور فرمانده کل سپاه در سال 1388 برای اولین بار در نمایشگاه هوایی کیش در سال 1389 در معرض دید عموم قرار گرفت که گونه دریایی این بالگرد با نام AH-85C با دو پرتابگر 4 فروندی موشک سدید-1 در سالن و گونه تهاجم زمینی AH-85A با دو پرتابگر 7 فروندی راکت در بخش نمایش پروازی حضور داشتند.
 

بالگرد شاهد285 تهاجم زمینی در نمایشگاه کیش 1389

بالگرد شاهد285 با استفاده از سازه، موتور، سامانه انتقال توان و دُم شاهد278 ساخته شد است. در واقع برای ساخت AH-85، از دم به سمت جلوی بالگرد شاهد278 تحت بازطراحی قرار گرفته تا یک بالگرد تهاجمی تک‌نفره حاصل شود.

بخش‌هایی از بدنه و پره‌های این بالگرد از جنس مواد مرکب (کامپوزیت) غیر فلزی ساخته شده که ضمن کاهش وزن پرنده، عدم ایجاد خوردگی و زنگ‌زدگی و در نتیجه امکان کار در محیط‌های گوناگون را به دنبال دارد.

جذب و مستهلک نمودن ارتعاشات تولیدی موتور و همچنین عمر و دوام بالاتر قطعات مربوطه نیز از ویژگی‌های استفاده از این مواد پیشرفته است که باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری در طول دوره عمر پرنده گشته و استفاده از این بالگرد کاملاً بومی را دارای صرفه اقتصادی بیشتری می‌نماید.

به گزارش مشرق، استفاده گسترده از مواد کامپوزیتی غیر فلزی پیشرفته علاوه بر کاهش وزن پرنده که باعث افزایش وزن محموله قابل حمل می‌شود فواید دیگری همچون جذب و کاهش انرژی امواج راداری نیز دارد.

بخش‌های مختلف این بالگرد در کشور و توسط صنایع داخلی تولید می‌شوند از جمله اجزاء سازه، بخش‌های مختلف بدنه و دم، شیشه‌های کابین، سیم‌کشی‌ها، سامانه‌های مورد نیاز خلبان شامل نمایشگرهای پیشرفته دیجیتال، اهرم کنترل پرواز و کنترل موتور، قطعات مختلف موتور، سامانه انتقال توان و اجزاء آن، پره اصلی و دم و محورهای آنها و بسیاری اجزاء دیگر.
 

موتور بالگردهای شاهد

هر دو پره اصلی و دم بالگرد شاهد285 مانند شاهد278 دارای دو پره هستند. پایدارسازهای افقی و عمودی در دم این بالگردها به شکل T نصب شده‌اند. به نظر می‌رسد در طراحی شکل بدنه، سعی بر ایجاد قابلیت‌های پنهان‌کاری راداری شده است که در استفاده از سطوح شکسته با زاویه‌های غیر 90 درجه، نمود دارد.
 

سامانه انتقال توان به پره اصلی و پره دم در بالگردهای شاهد

با توجه به اینکه بالگردهای خانواده شاهد در زمره اولین بالگردهای ایرانی هستند که به تولید انبوه رسیده و وارد یگان‌های عملیاتی شده‌اند و طراحان ایرانی در ایجاد تغییرات لازم بر روی آنها تلاش زیادی داشته‌اند.

استفاده حداکثری از طرح‌ها، قطعات و سامانه‌های یکسان، باعث کاهش چشمگیر زمان توسعه طرح، هزینه‌های طراحی و تولید، فرایند آموزش خدمه پروازی و تعمیر و نگهداری گردیده و امکان استفاده از قطعات مشترک هر یک از دو گونه را بر روی دیگری در شرایط محیط رزمی فراهم می‌کند که به افزایش آمادگی عملیاتی این بالگردها در یگان‌های مربوطه نیز می‌انجامد.

بنابر ظاهر، پره‌های اصلی و پره‌های دم و بخش دم در دو بالگرد شاهد 278 و 285 مشابه است. با توجه به اطلاعات منتشره از توان موتور و بیشینه وزن برخاست این دو بالگرد قاعدتاً باید موتور و سامانه انتقال توان نیز مشترک باشند که جزء مهمترین بخش‌های هر بالگردی هستند.

روند بهسازی‌های AH-85

بالگرد شاهد285 از زمان اولین معرفی تا کنون تغییرات مختلفی داشته که نشانگر ادامه کار توسعه و بهینه‌سازی بر اساس تجربیات عملیاتی و پروازی آن است. البته مرزبندی کاملاً مشخصی برای تغییرات گونه‌های A و B نمی‌توان ارائه کرد و در نمایشگاه‌های مختلف مشخصات پروازی و عملکردی اعلام شده برای AH-85A نیز در برخی پارامترها متفاوت است.

ابزار حمل جنگ‌افزار در بالگرد AH-85، یک بازوی لوله‌ای شکل در هر طرف بدنه است که هر کدام دارای دو جایگاه برای برای نصب سلاح است. نحوه اتصال سلاح‌ها در گونه B این بالگرد تکامل یافته و مستحکم‌تر شده. همچنین قطعه اتصال راکت‌انداز 7 فروندی به جایگاه حمل سلاح نیز تغییر کرده و از نحوه نصب عمودی به اتصال با زاویه به سمت خلاف بدنه تغییر کرده است.

 

اتصال راکت انداز 7 فروندی به بازوی حمل سلاح در AH-85A

 

اتصال راکت انداز به بازوی حمل سلاح در AH-85B

مشخص‌ترین تغییر در ظاهر این بالگرد، جابجایی محل نصب تیربار آن است. بررسی تغییرات تیربار این بالگرد از این جهت اهمیت دارد که تیربار، سلاح همیشه همراه این بالگرد بوده و به نوعی وسیله حفاظت از خود بالگرد در برابر نفرات زمینی هم محسوب می‌شود. این تیربار در ابتدا زیر دماغه بالگرد نصب شده بود به شکلی که به نظر می‌رسید قابلیت تحرک با دو درجه آزادی دارد (مانند توپ 20 میلیمتری بالگرد کبرا).

در نمونه تولیدی مشاهده شده در نمایشگاه سال 1389 کیش این تیربار به صورت ثابت در دماغه و کمی عقب‌تر نصب شد و در نمونه حاضر در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه (گونه B) به صورت ثابت به زیر بدنه و نزدیک دماغه منتقل شده است.

در صورتی که تیربار نمونه اول دارای قابلیت چرخش به اطراف بوده می‌توان نتیجه‌گیری نمود که با توجه به تک‌نفره بودن این بالگرد و کنترل تیربار توسط خلبان، اساساً امکان توجه وی به اهدافی خارج از مسیر پرواز بسیار کم بوده و از این بابت در نمونه‌های بعدی، تیربار به شکل ثابت در آمده است. همانطور که در بالگردهای تکنفره Ka-50/52 ساخت شرکت با سابقه کاموف روسیه همین رویه دیده می‌شود.
 

تغییرات تیربار بالگرد شاهد285 تهاجم زمینی از نمونه اول (سمت راست) تا آخرین نمونه

 

در AH-85B تیربار به زیر بدنه منتقل شده؛ اتصال تسلیحات به بازوی حمل سلاح نیز تغییر کرده است

همچنین مسیری برای عبور نوار فشنگ در سمت چپ بدنه بالگرد در AH-85B تعبیه شده است. با مقایسه ابعاد می‌توان نتیجه گرفت تیربار استفاده شده در گونه جدید، بزرگ‌تر از تیربار استفاده شده در AH-85A بوده و احتمالاً کالیبر آن 12.7 میلیمتر است که طبیعتاً مشخصات عملکردی بالاتری نسبت به تیربار قبلی خواهد داشت.
 

تیربار و مسیر تغذیه نوار فشنگ در سمت چپ بدنه AH-85B

از دیگر تغییرات ظاهری می‌توان به وضعیت موشک‌های هوا به سطح سدید اشاره کرد. در AH-85A، 4 فروند موشک سدید-1 در هر سمت بالگرد نصب شده بود که این موشک‌ها دارای محفظه پرتاب بودند.

در AH-85B نحوه قرارگیری موشک‌های جدید سدید، مشابه بیشتر موشک‌های سدید مشاهده شده روی پهپاد شاهد129، بدون محفظه پرتاب است. در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه در هر سمت بالگرد دو فروند موشک نصب شده بود. البته تصاویر منتشر شده نشان دهنده آزمایش این سامانه جدید نصب موشک در AH-85A نیز هست که در گونه B به همراه سایر تغییرات قابل مشاهده است.
 

پرتابگر 4 فروندی موشک سدید-1 در AH-85A در نمایشگاه کیش 1391

 

موشک‌های اپتیکی سدید با اتصال جدید در جایگاه حمل سلاح AH-85A

به نظر می‌رسد موشک‌های سدید-1 مشاهده شده در نمایشگاه هوایی کیش دارای هدایت لیزری بوده و دو نوع موشک سدید موجود در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضا دارای جستجوگر از نوع اپتیکی (دید مرئی یا تصویرساز حرارتی) است.

وجود این نوع جستجوگر احتمال خودکار بودن موشک (شلیک کن و فراموش کن) را تقویت می‌کند. موشک سدید نصب شده روی بالگرد شاهد285 با طول حدود 140 سانتیمتر دارای بیشترین برد 4هزار متر بوده و زمان پرواز بیشینه آن در حدود 30 ثانیه است و برای شکافتن زره ادوات دشمن از سرجنگی خرج گود بهره می‌برد.

 

نصب دو فروند موشک سدید در AH-85B

یکی از موارد مهم اعلام شده در زمینه تسلیحات جدید قابل به کار گیری در AH-85B استفاده از بمب‌های هواپرتاب است. بمب هوشمند 342 که دارای هدایت GPS یا ترکیب GPS/INS است با طول حدود 1.5 متر دارای جرمی کمتر از 50 کیلوگرم بوده و مدت زمان پرواز آن 35 ثانیه است. این بمب با برخورداری از سرجنگی ترکشی قابلیت مناسبی در انهدام مراکز تجمع غیرمحافظت شده دشمن و انهدام خودروهای سبک آنها خواهد داشت.

 

موشک‌های سدید در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه

استفاده بالگردها از بمب‌های هواپرتاب امری بی‌سابقه نیست اما موارد نادری از آن مشاهده شده. مشهورترین کاربرد این سلاح توسط بالگردها به حمل 3 فروندی بمب‌های سقوط آزاد توسط بالگردهای UH-1 ارتش لبنان در سال 2007 و به کار گیری علیه گروه‌های تروریستی باز می‌گردد. مشابه همین روند توسط ارتش اکوادر نیز به اجراء در آمده است.

 

حمل بمب توسط بالگرد UH-1

بالگرد شاهد285 از ارتباط داده‌ای با پایگاه زمینی برای هدایت تسلیحات نیز بهره‌مند بوده و با این روش می‌تواند نقش حامل هوایی تسلیحات را بر عهده داشته باشد. با توجه به حمل 4 فروند از موشک‌های جدید سدید در AH-85B امکان کاهش فاصله زمانی بین شلیک این موشک‌ها با اتکاء به ایستگاه زمینی وجود خواهد داشت.

پایه‌ها (اسکید) بالگرد شاهد285 از دیگر تفاوت‌های ظاهریAH-85B  نسبت به A و C است. در بالگرد مشاهده شده در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضا، پایه‌ها بلندتر شده‌اند. یکی از دلایل این امر ایجاد فضا برای نصب تیربار جدید است.

 

تفاوت ارتفاع پایه‌های AH-85B (تصویر بالا)  و AH-85A (تصویر پائین)

موشک‌های دوش‌پرتاب سطح به هوا برای کاربری هوا به هوا از جمله سلاح‌های موشکی هستند که در آینده ممکن است به فهرست تسلیحات بالگردهای رزمی شاهد285 افزوده شوند. این امر پیش از این در بالگردهای نظامی دنیا سابقه داشته است.

به کار گیری چنین سلاحی روی بالگرد نیاز عملی خود را نیز اثبات کرده است. در جریان جنگ تحمیلی 8 ساله عراق علیه کشورمان بارها بالگردهای رزمی دو کشور با یکدیگر رو به رو شدند که خلبانان بی‌نظیر هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران با استفاده از موشک‌های ضد زره و هوا به سطح BGM-71 تاو موفق به سرنگونی چند بالگرد عراقی شدند.

البته بالگردهای کبرای کشورمان افتخار مشابه دیگری نیز رقم زده‌اند از جمله انهدام یک هواپیمای جنگنده در حال پرواز عراقی با شلیک متعدد راکت! بنا بر این تجهیز بالگردهای تهاجمی از جمله شاهد285 به موشک‌های دوش‌پرتاب مانند میثاق که کمتر از 17 کیلوگرم جرم دارند برای درگیری مؤثر با بالگردهای دشمن در صحنه نبرد زمینی بسیار مفید خواهد بود.

از دیگر تسلیحاتی که امکان استفاده از آن در بالگردهای شاهد285 محتمل خواهد بود موشک هوا به سطح و ضد زره و ضد شناور شفق است. این موشک 60 کیلوگرمی دارای برد 8 تا 10 کیلومتر بوده از جستجوگر تصویرساز حرارتی (IIR) بهره می‌برد.

تا کنون در تصاویر اندکی، سامانه الکترواپتیکی برای شناسایی و هدفگیری روی این بالگرد دیده شده است. یکی از مکان‌های مناسب برای نصب چنین سامانه‌ای بر روی کابین این بالگرد بوده هر چند که به طور معمول چنین سامانه‌هایی در دماغه بالگرد نصب می‌شوند تا بیشترین زاویه دید را نسبت به محیط پیرامون داشته باشند.

 

شلیک راکت توسط شاهد285؛ سامانه‌ای که احتمالاً سامانه الکترواپتیکی پایدار شده است بالای کابین دیده می‌شود

تجهیزات کابین خلبان
یکی از مهمترین تغییرات از نمونه اول بالگرد شاهد285 تا کنون، به روز رسانی تجهیزات کابین خلبان است. در حالی که در شاهد285 رونمایی شده در سال 88 و نمایشگاه سال 89 از نمایشگرهای عقربه‌ای (آنالوگ) در کابین گونه تهاجم زمینی استفاده شده بود، در نمایشگاه سال 91 کیش این نمونه به دو نمایشگر جدید چند منظوره (MFD) دیجیتال مجهز شده بود.

 لازم به ذکر است در بالگرد شاهد278 نیز از 2 نمایشگر چند منظوره مشابه نمونه به کار رفته در شاهد285 استفاده شده است.
 

نمایشگرهای کابین شاهد285 تهاجم زمینی در نمایشگاه کیش 1389

 

نمایشگرهای کابین شاهد285 تهاجم زمینی در نمایشگاه کیش 1391

این در حالی است که شاهد285 دریایی از ابتدا دارای یک نمایشگر چند منظوره نسبتاً بزرگ نصب شده روبروی خلبان و یک نمایشگر کوچک نصب شده در سمت چپ و پائین مجموعه ادوات و نمایشگرها بود.

 این نمایشگر احتمالاً همانند صفحه کنترل بالای آن مربوط به رادار جستجوی سطحی موجود در این بالگرد است. در کابین قایق‌های تندرو مجهز به رادار نیز صفحه کنترل مربوطه مشاهده می‌شود که نشان از مشابه بودن رادار مورد استفاده دارد.
 

نمایشگرهای کابین شاهد285 دریایی (AH-85C)

به گزارش مشرق، در AH-85B که قاعدتاً از نمایشگرهای دیجیتال پیش گفته بهره‌مند است با افزوده شدن نمایشگر سربالا (HUD: Head Up Display) کمک شایانی به خلبان در هنگام نبرد و پرواز در ارتفاع پائین می‌شود.

در نمایشگر سربالا اطلاعات مهم پروازی روبروی خلبان و در خط دید او نسبت به محیط بیرون به نمایش در می‌آید تا در شرایط حساس پروازی، خلبان نیازی به پائین آوردن سر و نگاه به مجموعه ادوات و نمایشگرها نداشته باشد.

 

نمایشگر سربالا در کابین AH-85B

تا کنون جزئیاتی از سامانه‌های مخابراتی این بالگرد منتشر نشده اما با توجه به محصولات تولید شده از این دست در وزارت دفاع، انواع بیسیم‌های برد بلند با قابلیت جهش فرکانسی و رمزکننده‌های خودکار علاوه بر سامانه تبادل داده با ایستگاه زمینی از جمله تجهیزات موجود در این بالگرد است.

گونه دریایی

به گزارش مشرق با استفاده از طرح بالگرد شاهد285 یک گونه دریایی هم توسعه داده شده که دارای شباهت‌های ظاهری بسیاری با گونه زمینی است و AH-85C نامیده شده است. از جمله تفاوت‌های شاهد285 دریایی و زمینی، نصب یک رادار جستجوی سطحی در دماغه شاهد285 دریایی است.

همانطور که اشاره شد این سامانه دارای شباهت‌هایی با رادارهای موجود در شناورهای دریایی تندرو است و از این رو برد آن دستکم بین 30 تا 40 کیلومتر تخمین زده می‌شود. این رادار به جای تیربار تک لول نصب شده است. تفاوت جزئی نیز در سقف کابین شاهد285 دریایی با در مقایسه با AH-85A دیده می‌شود.

 

تحویل اولین نمونه بالگرد شاهد285 دریایی

رنگ استتار آبی روشن، برای محیط‌های دریایی در این گونه به کار گرفته شده و تاکنون دو نوع سلاح موشکی بر روی آن دیده شده. یک فروند از موشک‌های شناخته شده ضد کشتی «کوثر» با وزن 120 کیلوگرم و برد حدود 25 کیلومتر (که در اثر شلیک از بالگرد در حال حرکت، افزایش هم می‌یابد) در هر سمت این بالگرد نصب شده است.

همچنین موشک سدید-1 به صورت چهار فروندی در هر طرف این بالگرد قابل نصب است که می‌تواند در عملیات علیه شناورهای کوچک یا استحکامات ساحلی دشمن مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر موشک شفق که پیشتر به آن اشاره شد احتمالاً امکان نصب موشک‌های ضد کشتی ظفر که در رده وزنی سبک طبقه‌بندی می‌شوند نیز در بالگرد AH-85C وجود دارد.

 

بالگرد شاهد285 دریایی در نمایشگاه کیش 1389

مشخصات فیزیکی و پروازی

به گزارش مشرق، مشخصات ابعادی بالگردهای شاهد285 از اولین نمونه تا کنون تغییراتی چندانی نداشته و شامل طول 11.84 متر، عرض کلی بالگرد (با احتساب جایگاه حمل جنگ‌افزار) 2.78 متر، ارتفاع بالاترین نقطه بالگرد از زمین 3.04 متر (گونه‌های A و C)، قطر پره اصلی 10.16 متر، قطر پره دم 1.57 متر، جرم خالی 820 کیلوگرم (گونه A و C) و بیشترین جرم قابل پرواز 1450 کیلوگرم است.

همچنین موتور مورد استفاده در همه این نمونه‌ها یکسان بوده و توان این موتور توربوشفت، 420 اسب بخار است.

با این وجود گونه‌های مختلف این بالگرد دارای مشخصات عملکردی متفاوتی هستند که احتمالاً بخشی از این تفاوت ناشی از نصب تجهیزات عملیاتی متفاوت در آنها است. درصدی از اختلاف‌ها نیز می‌تواند ناشی از تفاوت در زیرسامانه‌های AH-85B باشد که امیدواریم در آینده با انتشار اطلاعات بیشتر علت این تفاوت‌ها و روند بهسازی‌ها آشکار شود.

به عنوان مثال بنا بر اطلاعات ارائه شده در نمایشگاه نیروی هوافضا، بالگرد شاهد285 توانایی پرواز تا ارتفاع 20هزار پا معادل حدود 6069 متر را دارد. البته در این شرایط برای ایجاد امکان فعالیت خلبان، تجهیز به سامانه اکسیژن مورد نیاز است. این میزان سقف پرواز، افزایشی نزدیک به 50 درصد را نسبت به گونه‌های قبلی نشان می‌دهد. همچنین میزان سوخت و محموله جنگی قابل حمل توسط AH-85B در حدود 500 کیلوگرم است.

در جدول زیر، مشخصات عملکردی گونه‌های مختلف بالگرد شاهد285 ارائه شده است:

 
بالگردهای شاهد285 به عنوان محصولاتی بومی با قابلیت جستجو و هدفیابی و شناسایی رزمی، توان اجرای آتش در درگیری‌های نزدیک، توانایی پرواز با سرعت بالا در ارتفاع پائین و شلیک موشک‌های هدایت شونده و بمب‌های هوشمند و امکان پرواز مناسب در شرایط جغرافیایی متنوع توانمندی اجرای مأموریت‌های نظامی را به خوبی داشته و گام مهمی در کم اثر کردن تحریم‌های فروش سامانه‌های پیشرفته هوایی به کشور محسوب می‌شوند.

این بالگردها از کارائی تأثیرگذاری در صحنه نبرد زمینی برخوردار هستند همانطور که بالگردهای کبرا در دوران جنگ تحمیلی 8 ساله این واقعیت را نشان دادند. همچنین در برابر گروه‌های تروریستی مسلح به سلاح‌های نیمه سنگین امکان ایفای نقش مؤثر برای بالگردهای تهاجم زمینی وجود دارد.

البته با توجه به گسترش تهدیدات موشک‌های دوش‌پرتاب، نیاز به نصب سامانه‌های هشدار دهنده شلیک موشک، سامانه‌های کاهش بازتاب فروسرخ موتور و گازهای خروجی آن و نیز فریب دهنده‌های موشک‌های حرارتی بر روی این بالگردها وجود دارد. افزایش برد دورایستایی سلاح‌های مورد استفاده در آنها نیز راهکار مؤثر دیگری در افزایش بقاپذیری رزمی است.

ممکن است در گونه تهاجم زمینی شاهد285، برای افزایش بقاپذیری رزمی از صفحات زرهی و مقاوم سبک ساخته شده در کشور در بخش‌های حساس استفاده شده باشد یا در نمونه‌های آتی این تغییر اعمال شود. در بالگردهای تهاجم زمینی استفاده از سطوح مقاوم در اطراف قسمت‌های حساس بالگرد کمک شایانی به کاهش آسیب‌پذیری آن در برابر نفوذ گلوله می‌نماید.

گونه‌های مختلف بالگردهای شاهد به تولید انبوه رسیده و ضمن افزایش روند تجهیز به سامانه‌های پیشرفته در آینده، بخشی از بار عملیاتی تهاجم زمینی بالگردهای کبرا را نیز بر عهده می‌گیرند. امید می‌رود با حفظ و بهبود روند تولید انبوه این محصولات که از مطالبات مهم مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضا بوده است شاهد پرواز بالگردهای شاهد285 در رژه نیروهای مسلح باشیم.

شلیک اسکادران «شاهد285» به رویاهای تحریم نظامی ایران +عکس

 شلیک اسکادران «شاهد285» به رویاهای تحریم نظامی ایران +عکس

بالگردهای شاهد285 به عنوان محصولاتی ایرانی با قابلیت هدفیابی رزمی، اجرای آتش در درگیری‌ های نزدیک، پرواز با سرعت بالا در ارتفاع پائین و شلیک موشک‌های هدایت شونده و بمب‌های هوشمند و نیز پرواز در شرایط جغرافیایی متنوع، توانمندی اجرای مأموریت‌های نظامی را به خوبی دارا هستند.

به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، توسعه گونه‌های مختلف از یک محصول همواره در صنایع دفاعی دنیا مرسوم بوده است. این امر از این رو که هزینه‌های لازم برای طراحی، آزمایش و توسعه را کاهش می‌دهد مورد توجه قرار دارد. ضمن اینکه بخش زیادی از مسیر کسب اطمینان را نمونه اول پیموده است.

در ایران، مجتمع صنایع هوایی شاهد پس از موفقیت در ساخت بالگرد ترابری شاهد278 که در ادامه با توسعه گونه مجهز به سلاح آن نیز همراه شد کار روی بالگرد رزمی و تهاجمی سبک را بر اساس آن در دستور کار قرار داد که در سال 1385 به ساخت بالگرد شاهد285 منجر شد. این بالگرد از نوع تک‌نفره و برای اجرای مأموریت‌های نظامی از جمله گشت رزمی، پشتیبانی از نیروهای زمینی و عملیات ضد زره توسعه یافته است.

بالگرد شاهد278 توسط صنعت مذکور در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توسعه داده، در سال 1380 آماده آزمایش شد و در سال 91 گواهینامه نوع (TC) خود را دریافت داشت. پس از آماده شدن برای تولید انبوه، فناوری‌های این بالگرد به صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح منتقل و با تولید انبوه، تا کنون چندین فروند از آن وارد خدمت در نیروهای نظامی و غیرنظامی کشورمان شده است.

 

بالگردهای شاهد278 در خدمت نهادهای مختلف

خانواده بالگردهای شاهد

مأموریت‌های اصلی شاهد278 شامل گشتی و شناسایی، جابجایی فرماندهان، کنترل هوایی، آموزش خلبانی نظامی و تجاری، کنترل ترافیک شهری، آمبولانس هوایی و حمل مصدوم، گشت حفاظت محیط زیست و بازدید خطوط نفت و گاز و برق است.

اما بر مبنای همین توانمندی‌ها و با توجه به اصل توسعه یک محصول که در ابتدا به آن اشاره شد گونه مسلح از این بالگرد توانمند ساخته شده است. این بالگرد در مأموریت شناسایی و گشت رزمی توانایی اجرای عملیات گشت‌زنی در حال حمل سلاح و درگیری با واحدهای شناسایی شده دشمن در صورت لزوم و سنجش میزان توانمندی آنها و تسلیحات در اختیار آنان را دارد. در واقع بالگردهای سبک مانند شاهد 278 مسلح، به دلیل ابعاد کوچک‌تر و مانورپذیری بالاتر برای اجرای این طیف از مأموریت‌ها مناسب‌تر هستند.

بالگرد مسلح شاهد 278 حاصل توسعه منطقی شاهد278 است که به تسلیحات تهاجمی سبک از جمله 2 پرتابگر 7 فروندی راکت 2.75 اینچی (70 میلیمتری) که 500 تا 8هزار متر برد دارد و یک قبضه تیربار 7.62 میلیمتری دوربین‌دار با برد مؤثر1500  متر و برد نهایی 4000 متر و نرخ آتش 700 تا 800 گلوله بر دقیقه در زیر بدنه و نزدیک به دماغه مجهز شده است.
 

بالگرد شاهد 278 مسلح در حال شلیک راکت

ورود شاهد 285

اما بالگرد شاهد285 که از آن با نام AH-85 نیز یاد می‌شود به عنوان یک بالگرد سبک و پر تحرک، در رده بالگردهای رزمی و تهاجمی قرار دارد. طرح این بالگرد نیز پس از توسعه برای تولید انبوه به صنایع هسا در اصفهان منتقل شده است.

این گونه بالگردها در پشتیبانی از نیروهای زمینی، حمله به مواضع نیروهای دشمن با اجرای آتش روی آنها، انهدام سنگرهای سلاح و حمله به ادوات نیمه سنگین و سنگین (تانک‌ها، نفربرها و ...) که منجر به کاهش فشار روی نیروهای خودی یا جلوگیری از پیشروی دشمن می‌گردد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لازم به ذکر است سابقه به کار گیری بالگردهای مخصوص مأموریت تهاجمی به جنگ ویتنام باز می‌گردد. گونه‌های بالگرد AH-1 کبرا که اولین بالگرد رزمی به معنی واقعی محسوب می‌شود از آن دوران تا کنون در حال خدمت در ارتش‌های دنیا هستند. اما کاربردهای رزمی محدودتر منجر به طراحی و ساخت بالگردهای رزمی سبک شده است.

 

تحویل اولین نمونه بالگرد شاهد285 تهاجم زمینی

بالگرد شاهد285 پس از رونمایی با حضور فرمانده کل سپاه در سال 1388 برای اولین بار در نمایشگاه هوایی کیش در سال 1389 در معرض دید عموم قرار گرفت که گونه دریایی این بالگرد با نام AH-85C با دو پرتابگر 4 فروندی موشک سدید-1 در سالن و گونه تهاجم زمینی AH-85A با دو پرتابگر 7 فروندی راکت در بخش نمایش پروازی حضور داشتند.
 

بالگرد شاهد285 تهاجم زمینی در نمایشگاه کیش 1389

بالگرد شاهد285 با استفاده از سازه، موتور، سامانه انتقال توان و دُم شاهد278 ساخته شد است. در واقع برای ساخت AH-85، از دم به سمت جلوی بالگرد شاهد278 تحت بازطراحی قرار گرفته تا یک بالگرد تهاجمی تک‌نفره حاصل شود.

بخش‌هایی از بدنه و پره‌های این بالگرد از جنس مواد مرکب (کامپوزیت) غیر فلزی ساخته شده که ضمن کاهش وزن پرنده، عدم ایجاد خوردگی و زنگ‌زدگی و در نتیجه امکان کار در محیط‌های گوناگون را به دنبال دارد.

جذب و مستهلک نمودن ارتعاشات تولیدی موتور و همچنین عمر و دوام بالاتر قطعات مربوطه نیز از ویژگی‌های استفاده از این مواد پیشرفته است که باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری در طول دوره عمر پرنده گشته و استفاده از این بالگرد کاملاً بومی را دارای صرفه اقتصادی بیشتری می‌نماید.

به گزارش مشرق، استفاده گسترده از مواد کامپوزیتی غیر فلزی پیشرفته علاوه بر کاهش وزن پرنده که باعث افزایش وزن محموله قابل حمل می‌شود فواید دیگری همچون جذب و کاهش انرژی امواج راداری نیز دارد.

بخش‌های مختلف این بالگرد در کشور و توسط صنایع داخلی تولید می‌شوند از جمله اجزاء سازه، بخش‌های مختلف بدنه و دم، شیشه‌های کابین، سیم‌کشی‌ها، سامانه‌های مورد نیاز خلبان شامل نمایشگرهای پیشرفته دیجیتال، اهرم کنترل پرواز و کنترل موتور، قطعات مختلف موتور، سامانه انتقال توان و اجزاء آن، پره اصلی و دم و محورهای آنها و بسیاری اجزاء دیگر.
 

موتور بالگردهای شاهد

هر دو پره اصلی و دم بالگرد شاهد285 مانند شاهد278 دارای دو پره هستند. پایدارسازهای افقی و عمودی در دم این بالگردها به شکل T نصب شده‌اند. به نظر می‌رسد در طراحی شکل بدنه، سعی بر ایجاد قابلیت‌های پنهان‌کاری راداری شده است که در استفاده از سطوح شکسته با زاویه‌های غیر 90 درجه، نمود دارد.
 

سامانه انتقال توان به پره اصلی و پره دم در بالگردهای شاهد

با توجه به اینکه بالگردهای خانواده شاهد در زمره اولین بالگردهای ایرانی هستند که به تولید انبوه رسیده و وارد یگان‌های عملیاتی شده‌اند و طراحان ایرانی در ایجاد تغییرات لازم بر روی آنها تلاش زیادی داشته‌اند.

استفاده حداکثری از طرح‌ها، قطعات و سامانه‌های یکسان، باعث کاهش چشمگیر زمان توسعه طرح، هزینه‌های طراحی و تولید، فرایند آموزش خدمه پروازی و تعمیر و نگهداری گردیده و امکان استفاده از قطعات مشترک هر یک از دو گونه را بر روی دیگری در شرایط محیط رزمی فراهم می‌کند که به افزایش آمادگی عملیاتی این بالگردها در یگان‌های مربوطه نیز می‌انجامد.

بنابر ظاهر، پره‌های اصلی و پره‌های دم و بخش دم در دو بالگرد شاهد 278 و 285 مشابه است. با توجه به اطلاعات منتشره از توان موتور و بیشینه وزن برخاست این دو بالگرد قاعدتاً باید موتور و سامانه انتقال توان نیز مشترک باشند که جزء مهمترین بخش‌های هر بالگردی هستند.

روند بهسازی‌های AH-85

بالگرد شاهد285 از زمان اولین معرفی تا کنون تغییرات مختلفی داشته که نشانگر ادامه کار توسعه و بهینه‌سازی بر اساس تجربیات عملیاتی و پروازی آن است. البته مرزبندی کاملاً مشخصی برای تغییرات گونه‌های A و B نمی‌توان ارائه کرد و در نمایشگاه‌های مختلف مشخصات پروازی و عملکردی اعلام شده برای AH-85A نیز در برخی پارامترها متفاوت است.

ابزار حمل جنگ‌افزار در بالگرد AH-85، یک بازوی لوله‌ای شکل در هر طرف بدنه است که هر کدام دارای دو جایگاه برای برای نصب سلاح است. نحوه اتصال سلاح‌ها در گونه B این بالگرد تکامل یافته و مستحکم‌تر شده. همچنین قطعه اتصال راکت‌انداز 7 فروندی به جایگاه حمل سلاح نیز تغییر کرده و از نحوه نصب عمودی به اتصال با زاویه به سمت خلاف بدنه تغییر کرده است.

 

اتصال راکت انداز 7 فروندی به بازوی حمل سلاح در AH-85A

 

اتصال راکت انداز به بازوی حمل سلاح در AH-85B

مشخص‌ترین تغییر در ظاهر این بالگرد، جابجایی محل نصب تیربار آن است. بررسی تغییرات تیربار این بالگرد از این جهت اهمیت دارد که تیربار، سلاح همیشه همراه این بالگرد بوده و به نوعی وسیله حفاظت از خود بالگرد در برابر نفرات زمینی هم محسوب می‌شود. این تیربار در ابتدا زیر دماغه بالگرد نصب شده بود به شکلی که به نظر می‌رسید قابلیت تحرک با دو درجه آزادی دارد (مانند توپ 20 میلیمتری بالگرد کبرا).

در نمونه تولیدی مشاهده شده در نمایشگاه سال 1389 کیش این تیربار به صورت ثابت در دماغه و کمی عقب‌تر نصب شد و در نمونه حاضر در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه (گونه B) به صورت ثابت به زیر بدنه و نزدیک دماغه منتقل شده است.

در صورتی که تیربار نمونه اول دارای قابلیت چرخش به اطراف بوده می‌توان نتیجه‌گیری نمود که با توجه به تک‌نفره بودن این بالگرد و کنترل تیربار توسط خلبان، اساساً امکان توجه وی به اهدافی خارج از مسیر پرواز بسیار کم بوده و از این بابت در نمونه‌های بعدی، تیربار به شکل ثابت در آمده است. همانطور که در بالگردهای تکنفره Ka-50/52 ساخت شرکت با سابقه کاموف روسیه همین رویه دیده می‌شود.
 

تغییرات تیربار بالگرد شاهد285 تهاجم زمینی از نمونه اول (سمت راست) تا آخرین نمونه

 

در AH-85B تیربار به زیر بدنه منتقل شده؛ اتصال تسلیحات به بازوی حمل سلاح نیز تغییر کرده است

همچنین مسیری برای عبور نوار فشنگ در سمت چپ بدنه بالگرد در AH-85B تعبیه شده است. با مقایسه ابعاد می‌توان نتیجه گرفت تیربار استفاده شده در گونه جدید، بزرگ‌تر از تیربار استفاده شده در AH-85A بوده و احتمالاً کالیبر آن 12.7 میلیمتر است که طبیعتاً مشخصات عملکردی بالاتری نسبت به تیربار قبلی خواهد داشت.
 

تیربار و مسیر تغذیه نوار فشنگ در سمت چپ بدنه AH-85B

از دیگر تغییرات ظاهری می‌توان به وضعیت موشک‌های هوا به سطح سدید اشاره کرد. در AH-85A، 4 فروند موشک سدید-1 در هر سمت بالگرد نصب شده بود که این موشک‌ها دارای محفظه پرتاب بودند.

در AH-85B نحوه قرارگیری موشک‌های جدید سدید، مشابه بیشتر موشک‌های سدید مشاهده شده روی پهپاد شاهد129، بدون محفظه پرتاب است. در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه در هر سمت بالگرد دو فروند موشک نصب شده بود. البته تصاویر منتشر شده نشان دهنده آزمایش این سامانه جدید نصب موشک در AH-85A نیز هست که در گونه B به همراه سایر تغییرات قابل مشاهده است.
 

پرتابگر 4 فروندی موشک سدید-1 در AH-85A در نمایشگاه کیش 1391

 

موشک‌های اپتیکی سدید با اتصال جدید در جایگاه حمل سلاح AH-85A

به نظر می‌رسد موشک‌های سدید-1 مشاهده شده در نمایشگاه هوایی کیش دارای هدایت لیزری بوده و دو نوع موشک سدید موجود در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضا دارای جستجوگر از نوع اپتیکی (دید مرئی یا تصویرساز حرارتی) است.

وجود این نوع جستجوگر احتمال خودکار بودن موشک (شلیک کن و فراموش کن) را تقویت می‌کند. موشک سدید نصب شده روی بالگرد شاهد285 با طول حدود 140 سانتیمتر دارای بیشترین برد 4هزار متر بوده و زمان پرواز بیشینه آن در حدود 30 ثانیه است و برای شکافتن زره ادوات دشمن از سرجنگی خرج گود بهره می‌برد.

 

نصب دو فروند موشک سدید در AH-85B

یکی از موارد مهم اعلام شده در زمینه تسلیحات جدید قابل به کار گیری در AH-85B استفاده از بمب‌های هواپرتاب است. بمب هوشمند 342 که دارای هدایت GPS یا ترکیب GPS/INS است با طول حدود 1.5 متر دارای جرمی کمتر از 50 کیلوگرم بوده و مدت زمان پرواز آن 35 ثانیه است. این بمب با برخورداری از سرجنگی ترکشی قابلیت مناسبی در انهدام مراکز تجمع غیرمحافظت شده دشمن و انهدام خودروهای سبک آنها خواهد داشت.

 

موشک‌های سدید در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه

استفاده بالگردها از بمب‌های هواپرتاب امری بی‌سابقه نیست اما موارد نادری از آن مشاهده شده. مشهورترین کاربرد این سلاح توسط بالگردها به حمل 3 فروندی بمب‌های سقوط آزاد توسط بالگردهای UH-1 ارتش لبنان در سال 2007 و به کار گیری علیه گروه‌های تروریستی باز می‌گردد. مشابه همین روند توسط ارتش اکوادر نیز به اجراء در آمده است.

 

حمل بمب توسط بالگرد UH-1

بالگرد شاهد285 از ارتباط داده‌ای با پایگاه زمینی برای هدایت تسلیحات نیز بهره‌مند بوده و با این روش می‌تواند نقش حامل هوایی تسلیحات را بر عهده داشته باشد. با توجه به حمل 4 فروند از موشک‌های جدید سدید در AH-85B امکان کاهش فاصله زمانی بین شلیک این موشک‌ها با اتکاء به ایستگاه زمینی وجود خواهد داشت.

پایه‌ها (اسکید) بالگرد شاهد285 از دیگر تفاوت‌های ظاهریAH-85B  نسبت به A و C است. در بالگرد مشاهده شده در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضا، پایه‌ها بلندتر شده‌اند. یکی از دلایل این امر ایجاد فضا برای نصب تیربار جدید است.

 

تفاوت ارتفاع پایه‌های AH-85B (تصویر بالا)  و AH-85A (تصویر پائین)

موشک‌های دوش‌پرتاب سطح به هوا برای کاربری هوا به هوا از جمله سلاح‌های موشکی هستند که در آینده ممکن است به فهرست تسلیحات بالگردهای رزمی شاهد285 افزوده شوند. این امر پیش از این در بالگردهای نظامی دنیا سابقه داشته است.

به کار گیری چنین سلاحی روی بالگرد نیاز عملی خود را نیز اثبات کرده است. در جریان جنگ تحمیلی 8 ساله عراق علیه کشورمان بارها بالگردهای رزمی دو کشور با یکدیگر رو به رو شدند که خلبانان بی‌نظیر هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران با استفاده از موشک‌های ضد زره و هوا به سطح BGM-71 تاو موفق به سرنگونی چند بالگرد عراقی شدند.

البته بالگردهای کبرای کشورمان افتخار مشابه دیگری نیز رقم زده‌اند از جمله انهدام یک هواپیمای جنگنده در حال پرواز عراقی با شلیک متعدد راکت! بنا بر این تجهیز بالگردهای تهاجمی از جمله شاهد285 به موشک‌های دوش‌پرتاب مانند میثاق که کمتر از 17 کیلوگرم جرم دارند برای درگیری مؤثر با بالگردهای دشمن در صحنه نبرد زمینی بسیار مفید خواهد بود.

از دیگر تسلیحاتی که امکان استفاده از آن در بالگردهای شاهد285 محتمل خواهد بود موشک هوا به سطح و ضد زره و ضد شناور شفق است. این موشک 60 کیلوگرمی دارای برد 8 تا 10 کیلومتر بوده از جستجوگر تصویرساز حرارتی (IIR) بهره می‌برد.

تا کنون در تصاویر اندکی، سامانه الکترواپتیکی برای شناسایی و هدفگیری روی این بالگرد دیده شده است. یکی از مکان‌های مناسب برای نصب چنین سامانه‌ای بر روی کابین این بالگرد بوده هر چند که به طور معمول چنین سامانه‌هایی در دماغه بالگرد نصب می‌شوند تا بیشترین زاویه دید را نسبت به محیط پیرامون داشته باشند.

 

شلیک راکت توسط شاهد285؛ سامانه‌ای که احتمالاً سامانه الکترواپتیکی پایدار شده است بالای کابین دیده می‌شود

تجهیزات کابین خلبان
یکی از مهمترین تغییرات از نمونه اول بالگرد شاهد285 تا کنون، به روز رسانی تجهیزات کابین خلبان است. در حالی که در شاهد285 رونمایی شده در سال 88 و نمایشگاه سال 89 از نمایشگرهای عقربه‌ای (آنالوگ) در کابین گونه تهاجم زمینی استفاده شده بود، در نمایشگاه سال 91 کیش این نمونه به دو نمایشگر جدید چند منظوره (MFD) دیجیتال مجهز شده بود.

 لازم به ذکر است در بالگرد شاهد278 نیز از 2 نمایشگر چند منظوره مشابه نمونه به کار رفته در شاهد285 استفاده شده است.
 

نمایشگرهای کابین شاهد285 تهاجم زمینی در نمایشگاه کیش 1389

 

نمایشگرهای کابین شاهد285 تهاجم زمینی در نمایشگاه کیش 1391

این در حالی است که شاهد285 دریایی از ابتدا دارای یک نمایشگر چند منظوره نسبتاً بزرگ نصب شده روبروی خلبان و یک نمایشگر کوچک نصب شده در سمت چپ و پائین مجموعه ادوات و نمایشگرها بود.

 این نمایشگر احتمالاً همانند صفحه کنترل بالای آن مربوط به رادار جستجوی سطحی موجود در این بالگرد است. در کابین قایق‌های تندرو مجهز به رادار نیز صفحه کنترل مربوطه مشاهده می‌شود که نشان از مشابه بودن رادار مورد استفاده دارد.
 

نمایشگرهای کابین شاهد285 دریایی (AH-85C)

به گزارش مشرق، در AH-85B که قاعدتاً از نمایشگرهای دیجیتال پیش گفته بهره‌مند است با افزوده شدن نمایشگر سربالا (HUD: Head Up Display) کمک شایانی به خلبان در هنگام نبرد و پرواز در ارتفاع پائین می‌شود.

در نمایشگر سربالا اطلاعات مهم پروازی روبروی خلبان و در خط دید او نسبت به محیط بیرون به نمایش در می‌آید تا در شرایط حساس پروازی، خلبان نیازی به پائین آوردن سر و نگاه به مجموعه ادوات و نمایشگرها نداشته باشد.

 

نمایشگر سربالا در کابین AH-85B

تا کنون جزئیاتی از سامانه‌های مخابراتی این بالگرد منتشر نشده اما با توجه به محصولات تولید شده از این دست در وزارت دفاع، انواع بیسیم‌های برد بلند با قابلیت جهش فرکانسی و رمزکننده‌های خودکار علاوه بر سامانه تبادل داده با ایستگاه زمینی از جمله تجهیزات موجود در این بالگرد است.

گونه دریایی

به گزارش مشرق با استفاده از طرح بالگرد شاهد285 یک گونه دریایی هم توسعه داده شده که دارای شباهت‌های ظاهری بسیاری با گونه زمینی است و AH-85C نامیده شده است. از جمله تفاوت‌های شاهد285 دریایی و زمینی، نصب یک رادار جستجوی سطحی در دماغه شاهد285 دریایی است.

همانطور که اشاره شد این سامانه دارای شباهت‌هایی با رادارهای موجود در شناورهای دریایی تندرو است و از این رو برد آن دستکم بین 30 تا 40 کیلومتر تخمین زده می‌شود. این رادار به جای تیربار تک لول نصب شده است. تفاوت جزئی نیز در سقف کابین شاهد285 دریایی با در مقایسه با AH-85A دیده می‌شود.

 

تحویل اولین نمونه بالگرد شاهد285 دریایی

رنگ استتار آبی روشن، برای محیط‌های دریایی در این گونه به کار گرفته شده و تاکنون دو نوع سلاح موشکی بر روی آن دیده شده. یک فروند از موشک‌های شناخته شده ضد کشتی «کوثر» با وزن 120 کیلوگرم و برد حدود 25 کیلومتر (که در اثر شلیک از بالگرد در حال حرکت، افزایش هم می‌یابد) در هر سمت این بالگرد نصب شده است.

همچنین موشک سدید-1 به صورت چهار فروندی در هر طرف این بالگرد قابل نصب است که می‌تواند در عملیات علیه شناورهای کوچک یا استحکامات ساحلی دشمن مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر موشک شفق که پیشتر به آن اشاره شد احتمالاً امکان نصب موشک‌های ضد کشتی ظفر که در رده وزنی سبک طبقه‌بندی می‌شوند نیز در بالگرد AH-85C وجود دارد.

 

بالگرد شاهد285 دریایی در نمایشگاه کیش 1389

مشخصات فیزیکی و پروازی

به گزارش مشرق، مشخصات ابعادی بالگردهای شاهد285 از اولین نمونه تا کنون تغییراتی چندانی نداشته و شامل طول 11.84 متر، عرض کلی بالگرد (با احتساب جایگاه حمل جنگ‌افزار) 2.78 متر، ارتفاع بالاترین نقطه بالگرد از زمین 3.04 متر (گونه‌های A و C)، قطر پره اصلی 10.16 متر، قطر پره دم 1.57 متر، جرم خالی 820 کیلوگرم (گونه A و C) و بیشترین جرم قابل پرواز 1450 کیلوگرم است.

همچنین موتور مورد استفاده در همه این نمونه‌ها یکسان بوده و توان این موتور توربوشفت، 420 اسب بخار است.

با این وجود گونه‌های مختلف این بالگرد دارای مشخصات عملکردی متفاوتی هستند که احتمالاً بخشی از این تفاوت ناشی از نصب تجهیزات عملیاتی متفاوت در آنها است. درصدی از اختلاف‌ها نیز می‌تواند ناشی از تفاوت در زیرسامانه‌های AH-85B باشد که امیدواریم در آینده با انتشار اطلاعات بیشتر علت این تفاوت‌ها و روند بهسازی‌ها آشکار شود.

به عنوان مثال بنا بر اطلاعات ارائه شده در نمایشگاه نیروی هوافضا، بالگرد شاهد285 توانایی پرواز تا ارتفاع 20هزار پا معادل حدود 6069 متر را دارد. البته در این شرایط برای ایجاد امکان فعالیت خلبان، تجهیز به سامانه اکسیژن مورد نیاز است. این میزان سقف پرواز، افزایشی نزدیک به 50 درصد را نسبت به گونه‌های قبلی نشان می‌دهد. همچنین میزان سوخت و محموله جنگی قابل حمل توسط AH-85B در حدود 500 کیلوگرم است.

در جدول زیر، مشخصات عملکردی گونه‌های مختلف بالگرد شاهد285 ارائه شده است:

 
بالگردهای شاهد285 به عنوان محصولاتی بومی با قابلیت جستجو و هدفیابی و شناسایی رزمی، توان اجرای آتش در درگیری‌های نزدیک، توانایی پرواز با سرعت بالا در ارتفاع پائین و شلیک موشک‌های هدایت شونده و بمب‌های هوشمند و امکان پرواز مناسب در شرایط جغرافیایی متنوع توانمندی اجرای مأموریت‌های نظامی را به خوبی داشته و گام مهمی در کم اثر کردن تحریم‌های فروش سامانه‌های پیشرفته هوایی به کشور محسوب می‌شوند.

این بالگردها از کارائی تأثیرگذاری در صحنه نبرد زمینی برخوردار هستند همانطور که بالگردهای کبرا در دوران جنگ تحمیلی 8 ساله این واقعیت را نشان دادند. همچنین در برابر گروه‌های تروریستی مسلح به سلاح‌های نیمه سنگین امکان ایفای نقش مؤثر برای بالگردهای تهاجم زمینی وجود دارد.

البته با توجه به گسترش تهدیدات موشک‌های دوش‌پرتاب، نیاز به نصب سامانه‌های هشدار دهنده شلیک موشک، سامانه‌های کاهش بازتاب فروسرخ موتور و گازهای خروجی آن و نیز فریب دهنده‌های موشک‌های حرارتی بر روی این بالگردها وجود دارد. افزایش برد دورایستایی سلاح‌های مورد استفاده در آنها نیز راهکار مؤثر دیگری در افزایش بقاپذیری رزمی است.

ممکن است در گونه تهاجم زمینی شاهد285، برای افزایش بقاپذیری رزمی از صفحات زرهی و مقاوم سبک ساخته شده در کشور در بخش‌های حساس استفاده شده باشد یا در نمونه‌های آتی این تغییر اعمال شود. در بالگردهای تهاجم زمینی استفاده از سطوح مقاوم در اطراف قسمت‌های حساس بالگرد کمک شایانی به کاهش آسیب‌پذیری آن در برابر نفوذ گلوله می‌نماید.

گونه‌های مختلف بالگردهای شاهد به تولید انبوه رسیده و ضمن افزایش روند تجهیز به سامانه‌های پیشرفته در آینده، بخشی از بار عملیاتی تهاجم زمینی بالگردهای کبرا را نیز بر عهده می‌گیرند. امید می‌رود با حفظ و بهبود روند تولید انبوه این محصولات که از مطالبات مهم مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا در نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضا بوده است شاهد پرواز بالگردهای شاهد285 در رژه نیروهای مسلح باشیم.

جدیدترین ابابیل ایرانی آماده حمله به سپاه ابرهه شد +عکس

 جدیدترین ابابیل ایرانی

ابابیل-3 از یک موتور پیستونی با ملخ دو پرّه فشاردهنده که همانند سایر پهپادهایی با همین پیکربندی در انتهای بدنه و بین بوم‌های نگه‌دارنده دم نصب شده است بهره می‌برد.محل نصب موتور سبب ایجاد فضای مناسب برای نصب تجهیزات در دماغه و کاهش ارتعاشات ناشی از موتور بر روی عملکرد سامانه‌های شناسایی می‌شود.

به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، تاریخچه توسعه و تولید پهپاد (پرنده هدایت پذیر از دور) در ایران به دوران جنگ تحمیلی 8 ساله عراق علیه کشورمان باز می‌گردد. در واقع متخصصان ایرانی در دل جنگ به سوی این فناوری حرکت کرده و محصولات ساخته شده توسط آنان مستقیماً در جنگ آزمون اصلی خود را پس می‌داد.

پس از جنگ تحمیلی انواع مختلف پهپادهای ایرانی گسترش کمی و کیفی یافته و به حراست از کشورمان در تمامی مناطق خصوصاً بر فراز منطقه راهبردی خلیج فارس و تنگه هرمز پرداختند. از زمان اوجگیری درگیری‌ها در سوریه رسانه‌های خارجی همواره اخباری از پهپادهای ایرانی در اختیار دولت سوریه منتشر می‌کردند.

به اذعان این رسانه‌ها در بین این پهپادها یک نمونه از همه فعال‌تر بوده است. پهپادی که با نام AB-3 معرفی شده و تنها بنا بر رصد فعالیت‌های آن توسط معارضین سوری تا کنون صدها ساعت پرواز بر فراز مناطق درگیری و خصوصاً اطراف شهرهای مهم سوریه داشته است.
 

پهپاد AB-3

جستجو در رسانه‌های خارجی نشان می‌دهد به زعم کارشناسان خارجی، ایران به عنوان سازنده این پهپاد آن را به سوریه فروخته است.

اما تصاویر منسوب به AB-3 مشابه پهپادی ایرانی است که توسط منابع داخلی به نام ابابیل-3 معرفی شده است. اولین تصاویر نمایش داده شده از آن به رزمایش دریایی پیامبر اعظم-5 در اردیبهشت 89 و پرواز در منطقه تنگه هرمز باز می‌گردد.

شناسایی واحدهای شناور دشمن از مأموریت‌های قطعی این پهپاد در رزمایش فوق بوده. همچنین هدایت آتش توپخانه علیه اهداف دریایی یکی از تمرین‌های انجام شده در رزمایش پیامبر اعظم-5 بود که احتمالاً ابابیل-3 در این مأموریت نیز حضور داشته است.

 

ابابیل-3 در حال حرکت روی باند برای برخاستن در رزمایش پیامبر اعظم-5

برای دومین مرتبه در رزمایش موشکی پیامبر اعظم-7 در تیر 91 تصاویری از ابابیل-3 منتشر شد که محموله شناسایی آن بهتر قابل تشخیص بود. آخرین تصاویر رسمی منتشر شده از این پهپاد ایرانی نیز مربوط به پرواز آن در رزمایش مدافعان حریم ولایت نیروی هوایی ارتش (نهاجا) در آذر 92 در منطقه بندرعباس است.

استتار و نحوه شماره‌گذاری ابابیل-3 در این رزمایش با رزمایش‌های سپاه متفاومت بوده و احتمال دارد پهپاد پرواز کرده متعلق به نهاجا باشد. هر چند که رسانه‌های داخلی طبق معمول اشتباه کرده و این پهپاد را مهاجر-4 معرفی نمودند.

 

پهپاد ابابیل-3 در رزمایش نهاجا

معرفی این پهپاد با نام ابابیل-3 نیز برای اولین بار در یک برنامه تلویزیونی در رسانه ملی صورت گرفت که مشخصات اندکی نیز از عملکرد پروازی آن اعلام شد. مقایسه مشخصات اعلام شده این پهپاد با نمونه‌های خارجی مشابه و همرده آن مانند پهپاد سیکر ساخت آفریقای جنوبی نشان می‌دهد اعداد اعلام شده احتمالاً تا حدودی کمتر از مقادیر عملیاتی هستند.

مشخصات اعلام شده برای ابابیل-3 شامل بیشینه سرعت 200 کیلومتر بر ساعت، مداومت پروازی 4 ساعت، برد 100 کیلومتر (رفت و برگشت)، سقف پرواز 5000 متر و قابلیت عکس‌برداری و فیلم‌برداری در شب و روز است.

به گزارش مشرق، این پهپاد همچنین در حاشیه نهمین اجلاس بین المجالس کشورهای اسلامی نیز با نام ابابیل در کنار چند دستاورد دفاعی و علمی دیگر در معرض دید شرکت کننده‌گان قرار داده شده بود. انتخاب این پهپاد از بین انواع مختلف پهپادهای ایرانی برای نمایش در حاشیه اجلاس فوق می‌تواند دربردارنده پیام‌های خاصی نیز باشد از جمله یادآوری تأثیر عملیاتی این پهپاد ایرانی پرکار در سوریه.
 

ابابیل-3 در حاشیه اجلاس بین المجالس اسلامی در تهران

ابابیل-3 هیچ گونه شباهتی به سایر نمونه‌های خانواده پهپادهای ابابیل ندارد. این پهپاد دارای بدنه استوانه‌ای، بال نصب شده در بالا و در انتهای بخش بدنه و دُم H شکل یا دوگانه (Twin Boom) است. طرح بال این پهپاد تا کمی پس از نیمه آن از نوع مستطیلی بوده و از آن به بعد به سمت نوک بال باریک می‌شود (Tapered).

این طرح یکی از طرح‌های نزدیک به بال بیضوی است که بهترین عملکرد آیرودینامیکی را از نظر بهینه بودن توزیع نیروی بالابرنده (برآ) و کاستن از نیروی مقاوم (پسا) دارد. سطح متحرک بال در این پهپاد تنها شامل Aileron است که نزدیک به نوک بال نصب شده است.
 

بال نصب شده در بالای بدنه، باریک شدن آن و دُم H شکل مشهود هستند

همچنین این بال‌ها قابلیت جدا شدن از بدنه را از نزدیک ریشه خود دارند که به ساده شدن حمل و نقل زمینی منجر می‌شود. نصب بال این پهپاد در بالای بدنه منجر به افزایش پایداری عرضی، کاسته شدن از اثر کاهش نیروی برآ در نواحی اتصال به بدنه و عملکرد بهتر در هنگام فرود می‌شود.

البته نصب بال در بالای بدنه باعث کاهش عملکرد در هنگام برخاستن نیز می‌گردد. همانطور که پهپاد سیکر-2 نیز برای برخاستن به 300 متر و برای نشستن به کمتر از 100 متر طول باند نیاز دارد. از تصاویر مختلف منتشر شده از این پهپاد به نظر می‌رسد طول کلی این پهپاد در حدود 4 تا 4.5 متر و دهانه بال آن نیز حدوداً 6 تا 6.5 متر باشد.

طرح دم H شکل نیز یکی از پراستفاده‌ترین انواع پیکربندی دم در پهپادها است که مزیت‌های سازه‌ای و آیرودینامیکی مناسبی برای پهپادهایی از رده کوچک تا متوسط رو به بالا به همراه دارد.

هر یک از دو بخش دم در ابابیل-3 به بخشی از بال در نزدیکی ریشه آن وصل شده‌اند و در انتها هم به واسطه دم افقی به هم متصل هستند. این طرح دم سبب کاهش ارتفاع آن به دلیل تقسیم مساحت دم مورد نیاز به دو بخش می‌شود. بخش متحرک دم نیز در این پهپاد هم ارتفاع با کل دم است.
 

موتور ابابیل-3 در انتهای بدنه دیده می‌شود

ابابیل-3 از یک موتور ملخی پیستونی با ملخ دو پرّه فشاردهنده که همانند سایر پهپادهایی با همین پیکربندی در انتهای بدنه و بین بوم‌های نگه‌دارنده دم نصب شده است بهره می‌برد. این محل نصب موتور سبب ایجاد فضای مناسب برای نصب تجهیزات در دماغه و کاهش تأثیر ارتعاشات ناشی از موتور بر روی عملکرد سامانه‌های شناسایی می‌شود.

این پهپاد بر خلاف انواع پهپادهای خانواده مهاجر دارای ارابه فرود چرخ‌دار بوده و عمل نشست و برخاست آن روی باند صورت می‌گیرد. با این وجود سعی شده تا ارابه فرود ابابیل-3 تا حد امکان ساده طراحی شود به عنوان مثال بخش اصلی با رویه کامپوزیتی در ارابه فرود عقب (که چرخ در آن قرار داده شده) کار ضربه‌گیر را نیز انجام می‌دهد. ارابه فرود جلو نیز از یک قطعه فلزی به شکل U افقی به برای مستهلک کردن ضربه ناشی از فرود بهره می‌برد.
 

ارابه‌های فرود پهپاد ابابیل-3

بخش‌های اصلی بال و بدنه این پهپاد نیز احتمالاً از جنس مواد مرکب (کامپوزیت) ساخته شده‌اند تا ضمن سبک‌تر شدن کل پهپاد، دوام آن نیز بیشتر شود. برای کاستن هر چه بیشتر از وزن پهپاد ارابه فرودهای آن از نوع ثابت در نظر گرفته شده هر چند که تأثیر قابل توجهی نیز بر افزایش نیروی مقاوم (پسا) دارند.

به گزارش مشرق، ابابیل-3 تا کنون با چند نمونه از محموله‌های شناسایی مشاهده شده است. این محموله‌ها همگی در یک سکوی پایدار شده 2 درجه آزادی مستقر و زیر بدنه بین دو ارابه فرود شده‌اند. در واقع دوربین در این محفظه ضمن پایدار شدن و حذف اثرات لرزش می‌تواند به صورت 360 درجه به اطراف چرخیده و تا زوایای زیادی نیز در جهت عمودی(بالا-پائین) دوران داشته باشد. محل نصب این سامانه بین دو ارابه فرود سبب محدود شدن دید آن در زوایای مختلف به دلیل وجود این بخش‌ها می‌شود.

سامانه شناسایی 2 درجه آزادی همچنین می‌تواند با قفل کردن روی یک هدف، برخی اثرات دوران خود هواپیما را نیز حذف کرده و همچنان هدف را زیر نظر داشته باشد. کامل‌ترین آنها شامل دستکم یک دوربین دید در روز و دوربین دید در شب است که در تصویر زیر مشاهده می‌شود.
 

محموله شناسایی شامل دوربین دید در روز و شب

در آخرین رزمایش نهاجا نیز ابابیل-3 با محموله شناسایی کوچکتری که شباهت به سامانه عقاب-4 و 8 دارد به پرواز در آمد. هر دو سامانه عقاب-4 و 8 از نوع پایدارشده ژیروسکوپی بوده که اولی یک سامانه تصویربرداری دقیق و ماژولار چند منظوره بوده و دومی سامانه‌ای دارای دوربین‌های دید در روز و شب است.

همچنین با توجه به تصاویر این رزمایش به نظر می‌رسد این پهپاد از یک دوربین پائین‌نگر با تفکیک بالا (شبیه به دوربین ساعد-3) نیز بهره می‌برد که جلوی محموله شناسایی عقاب نصب شده است. ابابیل به نمایش در آمده در حاشیه اجلاس بین المجالس نیز دارای یک دوربین جلونگر با زاویه رو به پائین بود.

 

ابابیل-3 در رزمایش نهاجا

 

دوربین جلونگر ثابت، زیر دماغه پهپاد ابابیل

محل نصب آنتن ارتباطی اصلی این پهپاد روی بدنه و نزدیک به دماغه است. با توجه به برد پروازی این هواپیما که کاملاً از دید کاربر خارج می‌شود امکان هدایت آن به وسیله کاربر از ایستگاه کنترل زمینی به دو صورت نیمه خودکار و یا تمام خودکار وجود دارد. در حالت نیمه خودکار، کاربر با دیدن اطلاعات پروازی هواپیما که در صفحه نمایش ایستگاه نشان داده می‌شود، هواپیما را متناسب با مأموریت، کنترل و هدایت می‌نماید.
 

مسیر پرواز گشتی ابابیل (تصویر راست) و نرم‌افزار واسط هدایت و کنترل پهپاد (سمت چپ)

در حالت تمام خودکار، مختصات جغرافیایی نقاط از پیش تعیین شده و مسیر پرواز توسط کاربر از طریق ایستگاه کنترل زمینی در حافظه تجهیزات الکترونیکی هواپیما ذخیره شده و هواپیما با استفاده از سامانه GPS و ارتفاع‌سنج می‌تواند مسیرهای از پیش تعیین شده را طی نماید. کاربر در حین پرواز می‌تواند در مسیر پرواز تصحیحات مورد نظر فرمانده عملیات را اعمال نماید.
 

اتاق کنترل پهپاد ابابیل-3؛ در تصاویر ارسالی از محموله شناسایی ارابه فرود مشهود است

پهپاد ابابیل-3 به عنوان عضوی پرکار از خانواده گسترده پهپادهای ایرانی به خوبی ارزش بالای این وسیله‌ها را در نبرد و اجرای انواع عملیات شناسایی، نظارت هوایی و هدف‌یابی اثبات نموده است.

پهپادهای جدید ساخت جمهوری اسلامی ایران و همرده با ابابیل-3 نیز با تغییرات و بهبودهایی در عملکرد در خدمت نیروهای مسلح قرار دارند. به علاوه پهپادهایی با مأموریت‌های عملیاتی متفاوت و سطح توانمندی بالاتر شامل مداومت پروازی، برد و قابلیت حمل سلاح نیز توسعه یافته‌اند که همگی با آمادگی بالا و دائمی در خدمت حراست از امنیت کشور و حفظ و افزایش اقتدار دفاعی کشور هستند.